09 (36)

Praktyki jogi snu i śnienia nie są powszechnie wykonywane przez Tybetańczyków
Nie przekazuje się ich tym, którzy niedawno zaczęli praktykować, ani nie naucza
publicznie. Jednakże świat się zmienia. Przekazuję te nauki, ponieważ wielu
ludzi na Zachodzie interesuje się snami, śnieniem i pracą ze snami, chociaż
zwykle zainteresowanie to ogranicza się do wymiaru psychologicznego. Przedstawiając
te nauki, mam nadzieję, że ludzie ci zaczną pracować ze snami na głębszym poziomie.
Praca ze snami na płaszczyźnie psychologicznej jest oczywiście jak najbardziej
dobra, ponieważ stwarza więcej szczęścia w samsarze. Jeżeli jednak naszym celem
jest pełne urzeczywistnienie, musimy trochę bardziej popracować. Tutaj szczególnie
ważna staje się joga snu. Praktyka ta jest sercem Wielkiej Doskonałości, dzogczen,
którą można podsumować następującymi słowy: w każdej chwili życia – w ciągu
dnia, w czasie spania i śnienia – spoczywaj w czystej, niedualnej świadomości.
Jest to pewna droga do oświecenia, którą podążali wszyscy urzeczywistnieni mistrzowie,
esencja jogi snu. W jaki sposób możesz doświadczyć przejrzystego światła? Myślę,
że należałoby zastanowić się nad rym pytaniem, ponieważ dotyczy ono postawy
wobec nauk. Wszystkie nauki mają tę samą esencję – rigpę, przejrzyste światło.
Bez względu na to, ile wysiłku będziesz wkładać w ich studiowanie, ile przeczytasz
tekstów i ile otrzymasz przekazów, nie dojdziesz do sedna sprawy, jeśli nie
poznasz owej esencji. Tybetańczycy mają następujące powiedzenie: “Możesz otrzymywać
tak wiele nauk, że od dotykania wazą inicjacyjną spłaszczy ci się głowa, ale
jeżeli nie znasz esencji, nic się zmieni". Kiedy w sposób bezpośredni nie poznało
się natury umysłu, zrozumienie nauk może sprawiać pewne trudności. Można odnieść
wrażenie, że mówią one o czymś niemożliwym do zrealizowania, ponieważ natura
umysłu wykracza poza konceptualny umysł, który nie jest w stanie jej ogarnąć.
Próba uchwycenia natury umysłu poprzez pojęcia jest jak próba zrozumienia istoty
słońca przez analizowanie cieni: czegoś można się dowiedzieć, ale nie pozna
się istoty słońca. Aby wykroczyć poza poruszający się umysł i bezpośrednio poznać
naturę umysłu, niezbędna jest praktyka. Niektórzy ludzie czują się przytłoczeni
wszystkimi naukami, które nagromadzili. Jest to dowodem na to, iż nie zrozumieli
istoty ścieżki. Studiuj i otrzymuj nauki, ale jednocześnie rozwiń silne zrozumienie,
że możesz wziąć z nich to, co wesprze twoją własną praktykę. Kiedy naprawdę
zrozumiesz i zastosujesz nauki, nie będziesz traktował ich wykonywania jako
obowiązku, który na tobie ciąży. Są one bowiem ścieżką do wolności, którą podążanie
powinno dawać radość. Kiedy ktoś odczuwa je jako ciężar, oznacza to, że ugrzązł
w samej li tylko ich formie, nie rozumiejąc ich celu. Ważne jest to, aby nauczyć
się przenikać do samej istoty nauk, nie poprzez słowa i koncepcje, ale przez
doświadczenie.

Z drugiej strony, nie wpadaj w pułapkę praktyki. Co to oznacza? Jeżeli w wyniku
jej wykonywania nie pojawią się żadne efekty i nie zauważysz żadnych zmian na
lepsze, oznacza to, że praktyka nie działa. Jeżeli wykonujesz wszystko, co trzeba
w praktyce, bez zrozumienia, w rzeczywistości nie praktykujesz. Niewiele osiągniesz
przez samo tylko wykonywanie rytuałów. Musisz przeniknąć praktykę zrozumieniem,
stwierdzić, jaka jest jej esencja i w jaki sposób ją zastosować. Dharma jest
naprawdę niezwykle elastyczna. Nie oznacza to jednak, że masz całkowicie porzucić
tradycję i stworzyć swoją własną. Te praktyki są bardzo mocne i skuteczne. Są
środkiem, dzięki któremu niezliczona liczba ludzi osiągnęła wyzwolenie. Jeśli
praktyka nie działa, eksperymentuj z nią, aby odkryć, jaki jest jej prawdziwy
cel. Najlepiej skonsultuj się ze swoim nauczycielem. Kiedy naprawdę zrozumiesz
istotę praktyk, odkryjesz, że ich forma nie sprawia ci trudności – to zastosowanie
tej formy trzeba udoskonalić. Praktyka jest dla ciebie, a nie ry dla niej. Naucz
się jej formy, zrozum jej cel, zastosuj to zrozumienie i osiągnij określony
efekt. Gdzie ostatecznie kończy się praktyka? W czasie procesu umierania, w
stanie pośrednim, w bardo. Bardo po śmierci jest jak główny port lotniczy, przez
który każdy musi przejść w czasie podróży. Jest to linia graniczna pomiędzy
samsarą a nirwaną. Zdolność do spoczywania w niedualnej przytomności umysłu
to paszport, który pozwala przejść do nirwany. Jeżeli nigdy nie doświadczyłeś
przejrzystego światła w czasie snu, trudno będzie ci wyrwać się w bardo z samsary–
to tak, jakby przejrzyste światło przysłaniał głęboki sen, jakby gruby koc myśli
zakrywał rigpę. Jeżeli możesz połączyć się z przejrzystym światłem w czasie
snu, będziesz umiał to zrobić także w chwili śmierci. Połączenie się z przejrzystym
światłem jest jak zdanie poszczególnych kolokwiów w ciągu semestru jeżeli je
zaliczyłeś, prawdopodobnie zdasz też egzamin końcowy, który odbędzie się w bardo.
Połączenie się z przejrzystym światłem w czasie śmierci oznacza, że odnalazłeś
w sobie buddę i byłeś w stanie bezpośrednio urzeczywistnić, że wszystko, co
się pojawia, jest tylko bezistotowym zjawiskiem.

Rigpa trwa z tego świata do kolejnego. Praktykuj więc, aby doświadczyć
jej teraz, stać się nią i spoczywać w niej. To jest właśnie ścieżka, ciągłość
przejrzystości i nieprzerwanej mądrości. Wszystkie istoty, które osiągnęły oświecenie
i stały się buddami, przekroczyły granicę i wkroczyły w przejrzyste światło.
Wiedz więc, na co się przygotowujesz. Spróbuj ogarnąć całość nauk, zobacz, na
jakim etapie ścieżki jesteś i dokąd podążasz. Wówczas będziesz wiedział, jak
stosować nauki, kiedy czego używać i jakie będą tego rezultaty. Nauki są jak
mapa, która mówi ci, dokąd iść, gdzie odnaleźć to, czego szukasz. Mapa wszystko
wyjaśnia. Bez niej możesz się zgubić. Módl się o złączenie z przejrzystym światłem
podczas umierania. Módl się o to, aby każdy w momencie śnienia połączył się
z prawdziwą naturą swojego umysłu. Siła modlitwy jest ogromna. Kiedy się modlisz,
rozwijasz postanowienie, a urzeczywistnienie tego, o co się modlisz, przybliża
się. Każdy człowiek przeżywa chwile spokoju i radości. Jeśli przejrzyste światło
jest dla ciebie celem zbyt odległym, postaraj się po prostu nieprzerwanie utrzymywać
pozytywne doświadczenia spokoju i radości. Może odczuwasz radość, kiedy przypominasz
sobie swojego mistrza lub dakinię, lub jesteś szczęśliwy, kiedy podziwiasz piękno
natury. Niech wykonywanie tych czynności stanie się praktyką. Nieustannie wzbudzaj
wdzięczność i doceniaj wartość każdej chwili życia. Przejrzyste światło jest
szczytem mistycznych doświadczeń, najwyższą radością i największym spokojem.
Postaraj się więc utrzymywać radość i spokój, niech te właściwości staną się
wsparciem w rozwijaniu ciągłości przytomności umysłu. Poczuj je w swoim ciele,
ujrzyj je w świecie i życz ich innym. Rozwiniesz w ten sposób świadomość, jednocześnie
wzbudzając współczucie i pozytywne właściwości. Ciągłość jest kluczem do połączenia
życia z praktyką. Kiedy rozwiniesz postanowienie i przytomność umysłu, owa ciągłość
również się rozwinie. Wówczas zmieni się twoje życie, będziesz również wywierał
pozytywny wpływ na otoczenie. Joga śnienia i joga snu są metodami rozpoznania
przejrzystego światła i spoczywania w nim bez przerwy-w ciągu dnia, w czasie
medytacji, w czasie śnienia, snu i śmierci. Zasadniczo nauki mają pomóc nam
rozpoznać naturę umysłu, zrozumieć i pokonać przeszkody w praktyce, oraz w pełni
spoczywać w rigpie. Tych samych metod możemy też użyć w celu wzmocnienia radości,
znalezienia spokoju w zgiełku współczesnego świata oraz aby dobrze żyć, doceniając
każdą cudowną chwilę ludzkiej egzystencji. Wielcy mistrzowie napisali, iż urzeczywistnienie
jogi snu zabrało im wiele lat ciągłej praktyki. Nie zniechęcaj się więc, jeżeli
nie będziesz mógł tego doświadczyć za pierwszym lub nawet setnym razem – samo
próbowanie przynosi bowiem korzyści. Wszystko, co wprowadza większą świadomość
w twoje życie, jest dobre. Urzeczywistnienie celu wymaga trwałego postanowienia
i długotrwałej praktyki, nie pozwalaj więc sobie na zniechęcenie. Całkowicie
zaangażuj się w praktykę – mając silne postanowienie i praktykując z radosnym
wysiłkiem, z pewnością odkryjesz, że życie zmienia się na lepsze i na pewno
urzeczywistnisz cel. Mam nadzieję, że ci, którzy przeczytali tę książkę, odkryją
nowe możliwości, jakie daje sen, śnienie, i że wiedza ta pomoże im poprawić
jakość codziennego życia i w końcu doprowadzi ich do oświecenia.