Lemur zaprasza
Na bieżąco: Matematyka i przyroda: Humanistyka: Czytaj: Przydatne: Jesteś tutaj: Wirtualny Wszechświat > Historia > Dzieje państw Jesteś tutaj Dziejepaństw © Prószyński i S-ka Warszawa 2000 Spis treści WirtualnyAtlasHistoryczny StarożytnaGrecja Dzieje państw Przeszukaj Wirtualny Wszechświat: LXXIII. PAŃSTWA WŁOSKIE w XIV-XV W. Życie polityczne Italii w XIV-XV w. zdominował konflikt pomiędzy cesarstwem a papiestwem o zwierzchnictwo nad państwami włoskimi. Spór ten przekładał się w poszczególnych krajach na walki stronnictwa cesarskiego (gibellini) z papieskim (gwelfowie). Na spory te nakładała się dodatkowo walka o rządy w poszczególnych miastach między rzemieślnikami, patrycjatem i rodzinami arystokratycznymi. W państwach położonych na Półwyspie Apenińskim obok władztw terytorialnych o charakterze feudalnym istniały również republiki kupieckie (Wenecja, Florencja). Władzę w nich sprawowały rady miejskie (signorie). Zawirowania polityczne umożliwiały tam sięgnięcie po władzę przez wybijające się jednostki. Nader często zwierzchnicy władzy wykonawczej (podestowie), używając podstępu czy siły, lub korzystając z pomocy obcych wojsk, stawali się dziedzicznymi panami miasta (signore). Tak stało się we Florencji, gdzie wojska cesarskie w 1530 r. wprowadziły rządy książęce, osadzając na tronie rodzinę bogatych bankierów -Medyceuszy. Nowi władcy, chcąc zachować władzę wśród ciągle zmieniających się sojuszy, starali się wzmocnić swą pozycję polityczną oraz zapewnić sobie przychylność poddanych rozwijali gospodarczo swe państwa. Ważną rolę w kształtowaniu wizerunku władcy odgrywał również mecenat kulturalny. W XIV-XV w. mimo permanentnego stanu wojny oraz niepokojów i zamieszek wewnętrznych państwa włoskie przeżywały okres swego największego rozkwitu. W Italii powstała także nowa koncepcja państwa i jego ustroju. Większą rolę niż dotychczas w organizacji społecznej odgrywa gospodarka i kalkulacja ekonomiczna. Zarząd państwem został oddany w ręce opłacanych, wykształconych urzędników. Sprawowali oni swe funkcje zgodnie z zasadą "racji stanu" (ragione di stato), czyli kierując się interesem państwa. Osoba władcy i sama władza podlegała procesowi desakralizacji. Teorię państwa świeckiego rozwinął florentczyk Nicólo Machiavelli (1469-1527) w swym najważniejszym dziele - traktacie Książę (1513). Także sprawy wojskowe oddano w ręce "specjalistów". Wojny w imieniu państw włoskich prowadzili najemni, wynajęci, wodzowie - kondotierzy. Dysponowali oni prywatnymi armiami, które władcy włoscy najmowali do poszczególnych kampanii. W zależności od sytuacji politycznej kondotierzy często zmieniali "pracodawcę" lub też podejmowali samodzielną działalność polityczną. W latach 1310-13 doszło do wyprawy "rzymskiej" króla Niemiec Henryka VII Luksemburskiego. We Włoszech witano go jako "wyzwoliciela", który położy kres hegemonii papiestwa. Tak się jednak nie stało. Po swej koronacji cesarskiej w 1312 r. Henryk umarł w Sienie, tuż przed planowaną wyprawą na Neapol. Natomiast podczas wyprawy do Italii (1327-30) król Niemiec Ludwik IV Bawarski zawarł przymierze z Sycylią przeciwko królestwu Neapolu. "Lud rzymski" (a raczej sprawujący w tym czasie kontrolę nad Wiecznym Miastem ród Colonna) koronuje go, lecz nie udało się wskrzesić idei uniwersalnego (czyli obejmującego cały świat chrześcijański) cesarstwa. Cesarz Karol IV Luksemburski zrezygnował z aktywnej polityki mającej doprowadzić do odbudowy znaczenia cesarstwa. Do Rzymu udał się jedynie w 1355 r., by dokonać aktu cesarskiej koronacji oraz uczestniczyć w powrocie papieża z Awinionu (1368/69). Na północy półwyspu, w Wenecji, kształtowanie się ustroju o formie arystokratycznej republiki zakończyło się w 1297 r. powstaniem Rady Większej i powstałej dla zapobieżenia spiskom Rady Dziesięciu (1310). Po zwycięstwie nad Genuą w 1381 r. Rzeczpospolita Wenecka rozbudowuje swe władztwo na lądzie (terra ferma). Wenecjanom udało się również opanować część Morei (Peloponezu). W praktycznie całkowitej zależności handlowej od Wenecji pozostawało Bizancjum, Egipt, Syria oraz wyspy na Morzu Egejskim. Jej flota utrzymała linie komunikacyjne z portami Hiszpanii, Portugalii, południowej Francji, Anglii i Niderlandów. Wraz ze wzrostem znaczenia Wenecji rozpoczyna się jej rywalizacja z Mediolanem. Natomiast Florencja od roku miała 1282 ustrój demokratyczny, gdzie signorią kierowały przedstawiciele poszczególnych cechów. W 1293 r. wprowadzono nowy zbiór praw (Ordinamenti di gustizia) zabraniający patrycjatowi jakiejkolwiek działalności politycznej. W efekcie wybuchł długoletni konflikt pomiędzy patrycjatem a rzemieślnikami. W 1409 r. Florencja podporządkowała sobie Pizę. Natomiast przegrana wojna z Mediolanem sprawiła, że władzę w mieście od dominującego dotychczas rodu Albizzich przejęła bankierska rodzina Medyceuszy. Kres walki wielkich rodów o władzę nad Mediolaniem położyła dopiero interwencja cesarza Henryka VII Luksemburskiego. Rozstrzygnął on spór na korzyść rodu Viscontich. W latach 1385-1402 Gian Galleazzo poszerzał granice swego państwa, planując w dalszej perspektywie sięgnięcie po koronę włoską. W toku walk z Wenecją, Florencją i Neapolem władzę w mieście zdobył w 1450 r. kondotier Francesco Sforza, dając w ten sposób początek własnej dynastii książęcej. Państwo Kościelne podczas pobytu papieży w Awinionie przeżywało głęboki kryzys. Po walkach między rodami Orsinich i Colonnów oraz po wystąpieniu w 1347 r. "trybuna ludowego", humanisty, Cola di Rienzi (1313-54), w latach 1353-67 kardynał Albornoz przywrócił władzę kurii (czyli administracji papieskiej) nad Rzymem. Stworzony przez niego ustrój (tzw. konstytucje egidiańskie) utrzymał się aż do 1816 r.. Kryzys państwa przezwyciężyli papieże doby Renesansu, którzy czuli się zarazem władcami, artystami i uczonymi. Jednocześnie jednak przyśpieszyli oni wewnętrzny upadek Kościoła, który doprowadził do pojawienia się Reformacji. Papież Pius II (Eneasz Sylwiusz Piccolomini,1458-64), dyplomata i humanista, bezskutecznie zabiegł na kongresie w Mantui (1459) o zorganizowanie krucjaty przeciwko Turkom. Natomiast za pontyfikatu Sykstusa IV (1471-84) dwór papieski uległ zupełnemu rozprzężeniu. W Pałacu Apostolskim szerzył się nepotyzm (faworyzowanie krewnych) i symonia (handel godnościami kościelnymi). Najgłębszy upadek moralny przypadł jednak na pontyfikaty Innocentego VIII (1484-92) i Aleksandra VI Borgii (1492-1503). Syn papieża Aleksandra - Cesare (1475-1507) doprowadził Państwo Kościelne do finansowej ruiny. Na tym tle korzystnie wyróżnia się postać papieża Juliusza II (1503-13), wybitnego polityka, dowódcy wojskowego oraz mecenasa sztuki. Jego następca Leon X Medyceusz (1513-21) rozpoczął budowę monumentalnej Bazyliki św. Piotra w Rzymie. By uzyskać środki na kosztowne prace budowlane papież rozpoczął sprzedaż listów odpustowych. Listy te potwierdzały uzyskanie (za odpowiednią opłatą) odpuszczenia części grzechów. Sprzeciw Marcina Lutra przeciwko praktyce handlu odpustami stał się zarzewiem reformacji. Leon X początkowo zlekceważył wystąpienie Lutra. Wzięcie do niewoli w 1527 r. papieża Klemensa VII podczas Sacco di Roma kończy epokę papieży renesansowych. Panujący w latach 1309-43 w królestwie Neapolu Robert Mądry, sprzymierzony z papiestwem, uzyskał supremację w Italii. Jego państwo w 1348 r. objął król Węgier Ludwik Andegaweński. Gdy wraz z jego śmiercią (1382 r.) wygasła dynastia Andegawenów, w 1442 r. Neapol zdobył król Aragonii Alfons V. Sycylia rządzona od czasów Fryderyka III (1296-1337) przez boczną linię dynastii aragońskiej, pogrążyła się w kryzysie na skutek przegranych wojen z Neapolem oraz waśni feudalnych. W latach 1442-58 doszło do połączenie królestwa Sycylii z Neapolem. W 1479 r. nastąpiło podporządkowanie Sycylii władzy hiszpańskich Habsburgów. Po wypędzeniu z Florencji Medyceuszy, nawołujący do pokuty kaznodzieja Girolamo Savonarola (1452-98), wprowadził w mieście demokratyczną teokrację. Wyklęty przez papieża Aleksandra VI Savonarola zginął spalony na stosie. [góra strony] | Na bieżąco | | | Matematyka i przyroda | | | | | | Humanistyka | | | | | | Czytaj | | | | Przydatne | | | © Prószyński i S-ka SA 2000-2002. All rights reserved. Wszystkie prawa zastrzeżone. |