Pamięć.
Budowa, procesy i prawa pamięci.
Spis
treści
Teoretyczne
podstawy
Poznasz tutaj podstawowe
informacje dotyczące pamięci. Ich znajomość pozwoli
ci używać jej o wiele lepiej niż dotychczas.
o
Budowa mózgu
- lewa półkula
- prawa półkula
Praktyczne implikacje znajomości
budowy mózgu
Pamięć - budowa,
prawa i procesy pamięci.
Bloki pamięci
Psychologowie wydają się być
zgodni co do tego, że mamy dwa rodzaje pamięci -
długoterminową i krótkoterminową.
Pamięć krótkoterminowa
Jeśli czytasz jakieś
zdanie, zadaniem pamięci krótkoterminowej jest chwilowe
pamiętanie początku zdania, tak, byś po dotarciu do
końca miał pojęcie, co przeczytałeś. Potem
następuje przetransportowanie znaczenia tego zdania
(raczej myśli niż poszczególnych słów) do pamięci
długoterminowej.
Ponadto, psychologowie wykazali w swoich badaniach, że
pamięć krótkoterminowa jest w stanie przechowywać 7ą
2 grup informacyjnych jednocześnie. Innymi słowy,
dlatego zapamiętanie 9-ciu wyrazów nie sprawia nikomu
większych problemów, ale przy 12-stu, 15-stu, każdy -
bez znajomości odpowiednich technik (lub notesu) - gubi
się przy ich zapamiętywaniu.
Pamięć
długoterminowa ,
jest
jak biblioteka, w której wszystko, absolutnie wszystko z
dotychczasowego życia człowiek jest zakodowane raz na
całe życie. Tak jest na poziomie podświadomym (znaczy,
że pamiętasz to, ale nie jesteś tego zawsze
świadomy).
A na poziomie świadomym, (tzn. że masz do tych
informacji świadomy dostęp, możesz je sobie świadomie
przypomnieć, w odróżnieniu od
wyciągania danych z pamięci w
trakcie hipnozy) do pamięci długookresowej wchodzą
informacje, które mają sens, są logiczne, lub są to
wydarzenia, informacje, które odcisnęły silny ślad w
twej pamięci - dzięki prawom jakie poznasz poniżej.
Procesy pamięci
Zapamiętywanie (kodowanie)
kiedy jesteśmy
świadomi napływania nowych wiadomości i bierzemy
czynny udział w transferowaniu ich do pamięci
długookresowej.
Przechowywanie
w pamięci długookresowej. Na ten proces nie
mamy zbyt wielkiego wpływu. Niewielu ludzi również tak
naprawdę wie, w jaki sposób się to dzieje, że
przechowujemy w głowie to, co staraliśmy się
zapamiętać. Więc analizę tego procesu można sobie
"odpuścić".
Odtwarzanie (przywoływanie z pamięci).
To moment w którym przywołujemy zakodowane fakty gdy
są one nam potrzebne. Ten proces możesz znacznie
usprawnić pod warunkiem, że prawidłowo zapamiętujesz.
Tylko wówczas możesz coś odtworzyć z pamięci.
Aby
uświadomić sobie różnicę między przechowywaniem i
odtwarzaniem przypomnij sobie sytuacje kiedy miałeś
coś na końcu języka, ale nie mogłeś tego sobie
przypomnieć.
Prawa pamięci
Aby skutecznie zapamiętywać,
podczas uczenia się należy stosować prawa, którymi
rządzi się pamięć.
Oto one:
Zrozumienie
Zrozumienie to bardzo silne narzędzie wspomagające
zapamiętywanie. Dzięki niemu możesz odtworzyć o wiele
więcej informacji niż gdybyś ją samą chciał
zapamiętać bez zrozumienia (popularnie mówiąc -
"wykuć na blaszkę").
To jest czynnik, który pomaga również odbudować
zapomnianą informację, dzięki temu, że w zrozumianej
zasadzie zawarty jest sposób dotarcia do niej lub jej
zrekonstruowania.
Rytm
Czy wiesz dlaczego słowa piosenek, zwłaszcza tych,
które lubisz, tak łatwo wpadają do ucha? Po pierwsze,
ponieważ są spowite w melodię, która stymuluje
uczucia i emocje (prawa półkula).
Po drugie, słowa piosenek zwykle rymują się, dzięki
czemu są łatwiejsze do zapamiętania - i mają własny
rytm. Wszystkie te elementy razem wzięte sprawiają, że
piosenki głęboko zapadają w pamięci. Spróbuj
obedrzeć piosenkę z melodii, rytmu i rymu i zobaczysz
jak ciężko będzie ci zapamiętać słowa. Pamiętasz
może jeszcze te proste piosenki i wierszyki z
przedszkola?
Z pewnością. Teraz wiesz, dlaczego.
Częstotliwość
Łatwiej
zapamiętać informację z którą często mamy kontakt.
To dzięki temu tak trwale pamiętasz adres własnego
domu, numery PIN itd. To samo dotyczy nauki. Coś, co
jest często powtarzane
zapamiętuje się o wiele lepiej i na dłużej niż np.
po jednorazowym wielkim wkuwaniu bez powtórek. Małe,
ale częste powtórki są esencjonalnym
czynnikiem skutecznego zapamiętywania.
Powtórka, która trwa nawet kilka minutek, może
zaoszczędzić ci godzin poświęconych na powtórne
uczenie się tego samego.
Dlatego, im częściej "gryziesz temat", tym
lepiej go zapamiętasz.
Ważność
Jest to zupełnie naturalne, że lepiej będziemy
pamiętać informacje, które są dla nas ważne.
To prawo jest jakby ponad wszystkimi innymi; sprawia, że
nawet jeśli nie stosujesz innych praw - kiedy np. nic o
nich nie wiesz - nadal możesz osiągać wysokie wyniki.
Stąd właśnie biorą się geniusze - którzy
poświęcili całą swą moc umysłową pracując nad
jednym tematem - szczególnie dla nich ważnym.
Świeżość
Następne naturalne prawo - świeżo zapamiętane
informacje są łatwiejsze do przypomnienia.
Jest to możliwe dzięki pamięci krótkoterminowej w
której zachowuje się taka informacja. Ale również
dzięki niej, informacje takie szybko są zapominane. Aby
wyeliminować to zjawisko, zaraz jak tylko świeża
informacja znajduje się jeszcze w pamięci
krótkoterminowej - należy ją przetransportować do
pamięci długoterminowej - np. dzięki krótkim i
częstym powtórkom.
Ale nie wykorzystuj tego prawa by uczyć się tylko na 5
minut przed egzaminem. :-)
Śmieszność
Śmieszne, absurdalne informacje są łatwiejsze do
zapamiętania i przypomnienia sobie.
Trafnie śmieszny rysunek, kawał ilustrujący uczoną
zasadę, śmieszne wydarzenie, anegdota związana z
zapamiętywanym materiałem zapadnie ci o wiele lepiej w
pamięci niż ponure, "suche" informacje. W
dodatku dzięki niej możesz sobie przypomnieć całą
resztę ważnych elementów, które w innym przypadku
przepadły by bez śladu.
Popatrz na kilka poniższych kawałów, aby przekonać
się o tym na własnej pamięci.
Żywość
Przesada
Intensywność
Automatycznie lepiej będziesz pamiętać wszystko, co
odbiega od normy, co wyróżnia się, nie pasuje do
kontekstu, jest dziwne, wyolbrzymione, niesamowite,
niezwykłe, uderzające.
Wszystko, co wybija się ponad przeciętność,
normalność dnia codziennego o wiele lepiej zapada w
pamięci. Najczęściej wykorzystuje się tą zasadę w
tworzeniu asocjacji - o czym przeczytasz w następnych
rozdziałach.
Otoczenie
Otoczenie
wpływa dwojako na zapamiętywanie.
1. W wersji negatywnej - przeszkadza ci w zapamiętywaniu,
kiedy np. ucząc się oglądasz telewizję, słuchasz
radia i rozmawiasz z przyjaciółmi jednocześnie.
Atmosfera - jak ta na rysunku obok - nie wpływa
korzystnie na naukę (no bo któż chodzi na basen uczyć
się :-))
2. W wersji pozytywnej może ci ono pomóc w
zapamiętywaniu i późniejszym przywoływaniu
informacji. Np. studiując w pokoju przepełnionym
zapachem róż - możesz wykorzystać to do
zapamiętywania - np. ucząc się historii możesz
wyobrazić sobie na moment rycerzy walczących różami
zamiast mieczami. Późniejsze przywołanie zapachu
róży pomoże ci przypomnieć sobie prawdziwą treść
studiowanego materiału.
Początek
Efekt
początku związany jest z fenomenem lepszego
zapamiętywania informacji podawanych na początku okresu
przeznaczonego na uczenie się, niż w środku tego
okresu. Np. jeżeli spośród podawanych uczniom
informacji nie będzie takich, które będą się
wyróżniać, to początek lepiej utrwali się w pamięci
niż jej środek.
Koniec
Efekt
końca wiąże się dokładnie z efektem początku.
Informacje podawane na początku i na końcu danego
odcinka są lepiej absorbowane niż w jego środku.
Przerwa
Długie,
ciągłe uczenie się jest bardzo nieskuteczne, ponieważ
już po kilkunastu minutach zmniejsza ci się
koncentracja. A wówczas niemożliwym jest skuteczne
zapamiętywanie. Dlatego robienie przerw najlepiej po
kilkunastu minutach nauki silnie
wspomaga zapamiętywanie. Jest to również związane z
poprzednimi prawami. Ucząc się jednym nieprzerwanym
blokiem masz tylko jeden początek i koniec. A robiąc
przerwy w trakcie nauki masz ich o wiele więcej -
dzięki czemu zapamiętujesz o wiele lepiej (a poza tym
jesteś bardziej wypoczęty).
Wizualizacja
Skojarzenia
Znacznie
lepiej zapamiętasz słowa, fakty, informacje kojarząc
je z innymi. Pojedyncze, odosobnione informacje, które
nie tworzą żadnych skojarzeń są niesłychanie trudne
do zapamiętania. Dlatego zamiast mechanicznie powtarzać
jakieś słowa, o wiele lepiej jest zapamiętywać te
słowa wyobrażając je sobie - wykorzystując wszelkie
możliwe prawa pamięci o których tutaj poznałeś.
Ale o tym w innym rozdziale.
Związek
O wiele
łatwiej zapamiętać informację, jeśli ma ona jakiś
związek z tym, co już wiesz. Dzięki temu jest ona
dobudowywana do posiadanej już wiedzy - w ten sposób lepiej
jest zapamiętywana.
Jak to wynika z samej nazwy tego prawa - im więcej
związków stworzysz zapamiętując daną informację,
tym lepiej ją zwiążesz w pamięci.
Rysunki
Gdy widzisz
książkę przepełnioną rysunkami, ilustracjami i
porównujesz ją do takiej, w której jest tylko sam
ciągły tekst - to jak myślisz, z której uczenie się
i zapamiętywanie przebiegałoby efektywniej?
Rysunki bardzo dobrze oddają treść, pomagają w
zrozumieniu, w dodatku są łatwe do zapamiętania dla
"wzrokowców"
Zatem robiąc notatki używaj jak najwięcej rysunków,
kolorów, ilustracji, schematów itd. Jest to o wiele
skuteczniejsze niż zalewanie kartki ciągiem
nieczytelnego pisma.
Kolejność, Organizacja
Jest to
bardzo silne prawo pamięci. Porządkowanie, sortowanie
informacji bardzo pomaga je zapamiętać. Dzięki
zapamiętaniu Informacji w uporządkowanej formie np.
malejąco, rosnąco lub zgodnie z ruchem wskazówek
zegara, będziesz mógł łatwiej przypomnieć sobie
ewentualne zapomniane elementy. Kategoryzowanie,
grupowanie, to wszystko pomaga naszej pamięci wytworzyć
dodatkowe związki między informacjami - co w myśl
poprzedniej zasady ułatwia zapamiętywanie. Jest tutaj
również wykorzystana praca lewej półkuli. A jak już
wiesz, współpraca obu półkul zapewnia maksymalne
efekty.
Indywidualny Styl
Przyswajania Informacji
te style to:
Wizualny
Słuchowy
Kinetyczny
Każdy człowiek ma jeden
dominujący, indywidualny, najlepszy dla niego sposób
przyswajania, zapamiętywania informacji. Uczenia się -
mówiąc wprost.
Nikt nie używa wyłącznie jednego stylu, aczkolwiek
jeden z nich jest zwykle używany w przytłaczającej
większości - zwykle wizualny.
Aby sprawdzić swój styl, zobacz na załączony test na
określenie twojego stylu uczenia się.
Da ci on pewne wyobrażenie o tym, w jaki sposób
przetwarzasz informacje:
Obok każdego punktu wpisz :
2 - jeśli wyobrażasz sobie bardzo wyraźnie
1- jeśli wyobrażasz sobie średnio
0 - jeśli masz trudności,
a następnie oblicz sumę i wpisz w najniższe pole:
Wizualny
Wyobraź sobie:
- płomyk świecy
- czerwony zachód słońca
- galopującego konia
- zielone koło na żółtym tle
- jezioro
- dom, w którym mieszkasz
- siebie idącego chodnikiem
- znajomego psa
= suma
Słuchowy
Wyobraź sobie:
- dźwięk głębokiego
gongu
- dzwoniący telefon
- głos wołający twoje imię
- odgłos ruchu ulicznego
- gruchającego gołębia
- przelatujący samolot
- kamień wpadający do wody
- ulubioną melodię
= suma
Kinetyczny
Wyobraź sobie siebie
- rąbiącego drewno
- idącego boso po piasku
- płynącego w zimnej wodzie- odbijającego twardą piłkę
- pedałującego na rowerze
- dotykającego pap. ścierne.
- dotykającego kota
- dotyk. otwartego ognia
= suma
Porównaj wyniki w tych trzech
systemach.
Ten, który ma największą liczbę punktów jest twoim
dominującym systemem którym posługujesz się do
kodowania informacji do mózgu.
Co to, i znajomość inny praw pamięci oznaczają dla ciebie
- przeczytasz w następnych rozdziałach, aczkolwiek już
teraz możesz wyciągnąć wniosek:Skuteczne zapamiętywanie jest wynikiem
stosowania praw pamięci.
I nie ma na to innego sposobu.
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plteen-mushing.xlx.pl