księstwo warszawskie1

Co dla ludzi jest
ważniejsze: dostęp do władzy ( stanowienie praw, udział w
decyzjach publicznych, dostęp do urzędów ) czy dostęp do
własności .

Pod pojęciem
własności rozumiemy: nienaruszalność życia i mienia, swoboda
poruszania się, ochrona prawna , czy uprawnienia obywatelskie (
bierne i czynne prawo wyborcze ) .

Artykuł 4 konstytucji
Księstwa Warszawskiego głosił: znosi się niewolę, wszyscy
obywatele są równi w obliczu prawa, stan osób zostaje pod
opieką trybunałów ( każdy człowiek jest panem samego siebie
i tylko od niego zależą przyszłe możliwości ). Jak to się
miało do chłopów ? Około 80 % mieszkańców Księstwa
Warszawskiego zarówno przed 1809 jak i po 1809 stanowili
chłopi. Chłopi dzięki temu zyskali wolność poruszania się,
możliwość wszelkiego zatrudnienia, a co za tym idzie prawną
możliwość awansu i kariery. Inaczej natomiast został
uregulowany problem własności chłopskich A mianowicie: w świetle
dotychczasowego prawa chłop był tylko użytkownikiem gruntów,
które prawnie należały do dworu i z racji owego użytkowania
zobowiązany był do rozlicznych świadczeń, głównie darmowej
robocizny zwanej pańszczyzną. Z tym, że prawo zwyczajowe
dopuszczało możliwość obrotu użytkowaną ziemią,
oczywiście za wiedzą i zgodą pana. Obecnie sprawy robocizny i
wzajemnych świadczeń miały być uregulowane umową.
Własność ziemi jak i własność budynków i inwentarza
została uznana za własność dworu, co więcej właściciel mógł
swobodnie odebrać chłopu dotychczas użytkowaną ziemię. Mówi
się, że konstytucja zdjęła chłopu kajdany razem z butami.
Konstytucja wprowadziła również rozszerzenie uprawnień
obywatelskich na inne grupy. Tak więc obok posłów szlacheckich
wybieranych do izby poselskiej na sejmikach ( 60, po
1809 - 100 ) w izbie mieli zasiadać deputowani wybrani na
zgromadzeniach gminnych ( 40 , po 1809 - 66 ). O prawie wyborczym
decydował cenzus zasług i majątku.

1. Posiadacze
własności szacowanej na 10000zł

2. Plebani i wikariusze

3. Zasłużeni artyści
, kupcy i inni fachowcy

4. Zasłużeni
podoficerowie i wszyscy oficerowie

5. Do izby poselskiej
wchodzili również radcy stanu

6. Senat natomiast
składał się z 18 członków po 6 biskupów, wojewodów,
kasztelanów.

Monarcha był jedynym źródłem władzy
wykonawczej, posiadał również prawie monopol jeśli chodzi o
inicjatywę ustawodawczą. Król powoływał ministrów i
urzędników, mianował senatorów. Konstytucja przewidywała
vice króla, w przypadku jego niemianowania, funkcje miał sprawować
prezes rady ministrów. Rząd zwany Radą Ministrów był
odpowiedzialny tylko przed królem. Skład personalny rządu
pokrywał się z Radą Stanu. Rada Stanu przygotowywała projekty
dekretów królewskich i projekty uchwalał sejm. Rada Stanu
była również Sądem Koronacyjnym. Podlegało jej
sądownictwo administracyjne. Władzę wykonawczą w imieniu
króla sprawowało 6 ministrów: wojny, przychodów i skarbu,
spraw wewnętrznych, czci religijnej, policji i sprawiedliwości.
Władza wykonawcza była 1 - osobowa. Podlegał jej aparat
administracyjny. Sejm miał inicjatywę ustawodawczą tylko w
dziedzinie podatków i zmian w prawie karnym i cywilnym. Sejm
mógł krótko dyskutować na temat projektu ustawy wniesionej
przez monarchę, mógł taką ustawę przyjąć lub odrzucić (
żadnych poprawek ). Nowością było powołanie do
służby państwowej płatnej, fachowej kadry urzędniczej,
Korpus urzędniczy w Księstwie Warszawskim liczył 9000 ludzi (
w RP stanu szlacheckiego pełnienie urzędów było bezpłatne ).
Na stanowiska urzędnicze przeprowadzano egzaminy, co z kolei powodowało
konieczność uruchomienia systemu szkół przygotowujących do
służby publicznej ( kariery urzędniczej ).