Lemur zaprasza
A:link { TEXT-DECORATION: none } A:visited { TEXT-DECORATION: none } A:active { TEXT-DECORATION: none } A:hover { COLOR: gold; TEXT-DECORATION: none } Co nowego // Aleja Zasłużonych // Linki // Valkiria CO NOWEGO CO JUŻ BYŁO BIOGRAFIE HISTORIA KALENDARIUM TABELE GALERIA UZBROJENIA RECENZJE GIER RECENZJE FILMÓW POWIEDZONKA RÓŻNOŚCI LITERATURA ALEJA ZASŁUŻONYCH BIBLIOGRAFIA LINKI Jesteśmy komandorią serwisu: Valkiria R E K L A M A Wojna na Bałkanach 1940-1941Włoski atak na Grecję Mussolini marzył o stworzeniu własnego imperium, chcąc dorównać swojemu sojusznikowi Hitlerowi. Dlatego też zaangażował Włochy w zmagania wojenne z Brytyjczykami w Afryce Północnej. Rozpoczął także kampanię przeciwko Grecji. 28 października o godzinie 6.00 jednostki włoskie, pod dowództwem gen. Viscontiego Prasci, uderzyły na Greków z terytorium Albanii. Duce przeliczył się wszakże z możliwościami swojej armii, której ofensywa po nieznacznych sukcesach przerodziła się w całkowitą klęskę. 14 listopada siły greckie, dowodzone przez gen. Papagosa, przeszły do zdecydowanej kontrofensywy i wyparły Włochów w głąb Albanii. Zima w końcu 1940 roku powstrzymała działania wojenne na pewien czas, ale już 28 lutego 1941 roku Grecy uderzyli ponownie w rejonie Gór Południowoalbańskich. Duce osobiście wizytował jednostki na froncie, jednakże nie zdołał zmobilizować żołnierzy do skutecznej i zdecydowanej walki swoją obecnością. Obydwie strony próbowały jeszcze kilkukrotnie przełamać front, ale bezskutecznie i w marcu jego linia ostatecznie ustabilizowała się. Włosi stanęli przed widmem klęski. Sytuacja polityczna i militarna na Bałkanach W międzyczasie doszło do wydarzenia, które rozsierdziło Hitlera, bardziej niż klęski nieudolnego sojusznika. 29 października 1940 roku Anglicy, za zgodą Grecji, zajęli strategiczny punkt w basenie Morza Śródziemnego- Kretę, Wiedząc o wartości Krety, Hitler postanowił wmieszać się w wojnę na Bałkanach, mimo prowadzonych intensywnie przygotowań do agresji na ZSRR. 4 listopada wydał rozkaz przygotowania ataku na Grecję, pod kryptonimem "Marita". Zanim nastąpiło uderzenie, Niemcy zapewnili sobie skuteczną polityką zagraniczną dogodne bazy wypadowe- 1 marca bułgarski premier Bogdan Fiłow podpisał w Wiedniu akt przystąpienia Bułgarii do "paktu trzech". Wehrmacht mógł teraz rozpocząć nową kampanię z terytorium tego państwa. Do operacji "Marita" wyznaczono 12 Armię pod dowództwem feldmarszałka Wilhelma Lista. W marcu 1941 dysponowała ona 17 dywizjami rozmieszczonymi przy greckiej granicy. Posiadała także 800 czołgów typów PzKpfw II, III i IV oraz dział samobieżnych StuG III. Planowany atak miał nastąpić 1 kwietnia 1941 roku. Naciski niemieckiej dyplomacji sprawiły, że do "paktu trzech" przystąpiła również Jugosławia. W owym czasie krajem tym rządził regent książę Paweł, bo król Piotr II był jeszcze niepełnoletni. Jednakże posunięcie władz jugosłowiańskich wywołało wśród ludności falę niezadowolenia, sfinalizowaną przewrotem wojskowym w nocy z 26 na 27 marca 1941 roku, pod wodzą gen. lotnictwa Dusana Simovica, który ogłosił nieświadomego niczego króla Piotra II rządzącym władcą. Król zmuszony został ogłosić Simovica premierem. Wściekły Hitler rankiem 27 marca rozkazał zniszczyć Jugosławię. Plan "Marita" poddano modyfikacji, jego ideą, oprócz zajęcia Grecji, stało się koncentryczne uderzenie na Belgrad. Fuhrer namawiał także inne państwa osi do przeprowadzenia ataku. Za udział w operacji Włochom obiecywał wybrzeże dalmatyńskie, Węgrom i Rumunom Banat, a Bułgarii Macedonię. Włosi i Węgrzy przyjęli propozycję Hitlera, Rumuni i Bułgarzy nie zdecydowali się. W tym samym czasie Jugosławia szukała sojuszników, lecz prowadzone rozmowy z Grecją, Wielką Brytanią, Stanami Zjednoczonymi i Związkiem Radzieckim były praktycznie bezskuteczne. Siły walczących stron Po modyfikacji planu "Marita" do ataku oprócz 12 Armii feldmarszałka Lista, składającej się z Korpusów: XI, XIV, XVIII, XXX, XXXX, XXXXI, L (tj. 17 dywizji), wyznaczono także 2 Armię gen. Maksymiliana von Weichsa (Korpusy: XXXXVI, XXXXIX, LI, LII- w sumie 11 dywizji). Włosi dołożyli do tego swoje 24 dywizje, Węgrzy zaś korpus szybki i cztery korpusy armijne w ramach 3 Armii gen. Elmera Gorondy. Przeciw tym siłom Jugosławia mogła wystawić po mobilizacji 1,7 milionową armię, która została podzielona na trzy grupy armii i dwie samodzielne armie. Wsparcie dla osławionej walkami w I wojnie światowej jugosłowiańskiej piechoty stanowiło zaledwie 100 czołgów typów: FT-17, NC-1, Renault R-35 oraz tankietki Skoda T-32. Dodatkowym osłabieniem były konflikty narodowościowe wstrząsające armią, które, jak się później okazało, ostatecznie przesądziły o porażce Jugosławii. Grecy wyczerpani walkami z Włochami wiedzieli, że nie będą się mogli skutecznie bronić przed zmechanizowanymi wojskami Wehrmachtu. Dlatego przybyli im z pomocą Brytyjczycy, którzy wysłali do Grecji Korpus Ekspedycyjny w sile 57660 żołnierzy, pod dowództwem gen. Maitlanda Wilsona. Korpus Dysponował 150 czołgami typów: Mk II (A10) i Mk VI oraz osłoną lotniczą kilku dywizjonów myśliwskich. Przebieg walk Wehrmacht rozpoczął atak na Jugosławię w nocy z 5 na 6 kwietnia 1941 roku. XXXX Korpus gen. Stummego uderzał na Skopje i Veles, wspierany przez 2 Dywizję Pancerną z XVIII Korpusu. Niemcy napotkali na słaby opór, czego dowodem może być sukces 9 Dywizji Pancernej, która zniszczyła 3 pułki piechoty. Inne sukcesy w dniu 6 kwietnia to zajęcie przełęczy Stracin, miast Carevo Selo i Strumicy. Również 6 kwietnia nastąpił atak XVIII Korpusu gen. Bohmego na Grecję. Jednakże trudne warunki terenowe, a w szczególności wąskie, górskie drogi, powodowały, że czołgi i inne pojazdy korkowały się. Tylko 6 Dywizja Piechoty Górskiej zdołała przebić się przez grecką obronę. 7 kwietnia wydarzenia potoczyły się już bardziej po myśli najeźdźcy. Dywizje pancerne zajęły m.in. Mlado Nagorieane, Skopje, Koeani, Stip i Veles, a piechota górska wspierana przez Luftwaffe zmusiła Greków do odwrotu. Do walki ruszył także XIV Korpus (w kierunku Belgradu) oraz XXXXVI Korpus (na Koprivnicę). Tegoż dnia Grecy i Jugosłowianie przeprowadzili kontrofensywę na Albanię, ale zostali powstrzymani przez jednostki włoskie. Już 8 kwietnia obszar Macedonii został praktycznie opanowany przez wojska osi. 9 kwietnia 11 Dywizja Pancerna zajęła Nisz, Aleksinac i most na Morawie. 10 kwietnia 2 Armia von Weichsa rozpoczęła natarcie na Sarajewo. Tymczasem jugosłowiańska stolica znalazła się już w niebezpieczeństwie. W swego rodzaju wyścigi go jej zajęcia brały udział: XIV Korpus gen. Wietersheima, XXXXI Korpus Zmechanizowany gen. Reinhardta i XXXXVI Korpus gen. Vietinghofa. Wśród dowódców dochodziło nawet do konfliktów. Nieoczekiwanie jeszcze przed świtem 13 kwietnia Belgrad został zajęty przez motocyklistów rozpoznania dywizji SS "Das Reich", pod dowództwem SS- Hauptsturmfuhrera Fritza Kliengenberga, który zaszantażował władze miejskie fałszywą groźbą zburzenia Belgradu przez Luftwaffe. Rada miejska, nie orientowała się w sytuacji na froncie i zaskoczona błyskawicznym wkroczeniem Niemców, poddała stolicę Kliengenbergowi. Faktyczne natarcie było jeszcze wówczas daleko od Belgradu i Jugosłowianie zdążyliby zorganizować obronę miasta za nim główne siły Wehrmachtu rozpoczęłyby oblężenie. Dlatego też fortel Kliengenberga pozwolił uniknąć Niemcom znacznych strat. Hitler odznaczył później zuchwałego Hauptsturmfuhrera Krzyżem Rycerskim Żelaznego Krzyża. W kilka godzin później po zajęciu stolicy gen. Kleist odebrał na jej ulicach defiladę 15 Pułku Pancernego 11 Dywizji Pancernej. Inne sukcesy poczynione owego dnia przez Niemców to zajęcie Dalmacji i dotarcie do rzeki Sisak. 14 kwietnia Jugosławia wystąpiła z propozycją zawieszenia broni, ale Hitlera interesowała tylko bezwarunkowa kapitulacja, dlatego też Wehrmacht kontynuował działania wojenne. 15 kwietnia Rzym i Berlin uznały niepodległe państwo chorwackie, utworzone z części ziem dawnej Jugosławii. Była to podzięka dla chorwackich "ustaszy", którzy w znacznej mierze przyczynili się do rozkładu i przegranej wojsk jugosłowiańskich. W końcu władze Jugosławii zdecydowały się na emigrację, poddać miała się tylko armia. Akt bezwarunkowej kapitulacji przed gen. von Weichsem podpisała w Zemun delegacja wyznaczona przez nowego Szefa Sztabu- gen. Kalafatovica. Straty, jakie ponieśli Niemcy w toku tej części operacji, były niewielkie: 150 zabitych i 390 rannych. Do niemieckiej niewoli dostało się 6298 oficerów i 337864 żołnierzy, a do włoskiej 30 tysięcy. Pozostali żołnierze jugosłowiańscy uciekli do Grecji lub schronili się w górach. Walki w Grecji Tymczasem na greckim froncie Brytyjczycy i Grecy wycofywali się. 12 kwietnia Niemcy zaatakowali w rejonie Klidi, gdzie brygada SS "Leibsandarte SS Adolf Hitler" złamała opór australijskiej 19 Brygady Piechoty i utorowała drogę do północnej Grecji dla innych jednostek. 13 kwietnia batalion rozpoznawczy tejże brygady zdołał zająć przełęcz Klissura. Nie doszłoby do tego sukcesu, gdyby nie dowódca batalionu SS- Sturmbannfuhrer Kurt Meyer, który wrzucając granaty do schronów swoich żołnierzy (!), zmobilizował ich do natarcia na zaciekle broniących się Greków. Obrońcy znowu musieli się wycofać. 14 kwietnia 9 Dywizja Pancerna starła się z angielską 1 Brygadą Pancerną. Anglicy, po stracie ośmiu czołgów, zarządzili odwrót. W nocy z 14 na 15 kwietnia tej samej 9 Dywizji Pancernej udało się zająć Kazani i dotrzeć nad Aliakmon. Za to sytuacja greckich armii: "Epir" i "Zachodnia Macedonia" była krytyczna, gdyż zostały odcięte i okrążone w górach. Wojska brytyjskie nie wspierały Greków w walkach, lecz stale znajdowały się w odwrocie. 15 kwietnia Brytyjczycy zorganizowali obronę pod Tesalią, skąd mieli prowadzić walki opóźniające w kierunku Termopil. Pogorszenie warunków atmosferycznych w dniach 16-18 kwietnia spowodowało wszakże spowolnienie niemieckiego natarcia. Na greckich drogach powstawały olbrzymie korki, w jednym z nich w przełęczy Furkas stanęło na kilka dni całe natarcie Wehrmachtu. Te problemy pozwoliły Brytyjczykom we względnym spokoju wycofywać się ostatecznie z Grecji. 20 kwietnia przedstawiciele Armii "Epir" podpisali w Wotonasi zawieszenie broni przed SS- Obergruppenfuhrerem Dietrichem, co wywołało falę oburzenia po obu stronach konfliktu, gdyż oficerowie ci nie byli do upoważnieni. Feldmarszałek List anulował zawieszenie broni i zażądał bezwarunkowej kapitulacji, a później również Mussolini wymusił podpisanie trzeciego aktu przed Włochami. Wszystkie trzy akty podpisał gen. Tsolakoglu. W wyniku kapitulacji do niewoli dostało się 223 tysiące Greków. Ewakuacja Korpusu Ekspedycyjnego Główną ewakuację Brytyjczyków, pod kryptonimem "Demon", przeprowadziła w nocy z 24 na 25 kwietnia flota, pod dowództwem kontradmirała Baillie- Grohmana, składająca się m.in. z 7 krążowników, 20 niszczycieli i 3 okrętów desantowych. Wycofane siły przerzucono na Kretę i do Aleksandrii. W sumie było to 50732 żołnierzy, lecz cały ciężki sprzęt i oddziały pełniące rolę osłony ewakuacji porzucono w Grecji. Niemcy dopiero 24 kwietnia uderzyli pod Termopilami na pozostawione jednostki brytyjskie, które odparły atak, ale wyczerpane walkami musiały się wycofać. Dzięki temu 26 kwietnia Wehrmacht mógł zająć Teby, a 27 Ateny. 26 kwietnia niemieccy spadochroniarze próbowali zająć most nad Kanałem Korynckim, lecz został on wysadzony. Mimo to część brygady SS "LSSAH" przeprawiła się i zaczęła zajmować Peloponez, gdzie wdała się w ostre walki z brytyjskimi oddziałami osłaniającymi ewakuację. W nocy z 27 na 28 kwietnia ostatni żołnierze brytyjscy opuścili Grecję i tym samym oficjalne walki zostały zakończone. Do ostatecznego zwycięstwa pozostało tylko zajęcie Krety. Podsumowanie W toku działań wojennych na Bałkanach Włosi stracili 13755 zabitych, 50875 rannych i 25067 zaginionych. Siły III Rzeszy w Grecji uszczupliły się o 1685 zabitych i 3750 rannych. Operacja "Marita" okazała się być kolejnym wielkim sukcesem Wehrmachtu, który w niespełna miesiąc dokonał tego, czego Włosi nie mogli zrobić przez pół roku. Niemcy osiągnęli szczyt swojej potęgi i sami uwierzyli, że ich armia jest niezwyciężona. Zaślepieni zwycięstwami sztabowcy widzieli nadchodzącą wojnę z ZSRR jako kolejny Blitzkrieg, mający trwać 8-10 tygodni. Jednakże co do tego się pomylili, jak bardzo, miała pokazać przyszłość. Kamil Walarowski Powrót do strony głównej | POLECAMY: Strona jest zaprojektowana z myślą o przeglądarkach Microsoft Internet Explorer 4.x. Strona najlepiej wygląda w rozdzielczości 1024x768 lub wyższej, z rozmiarem tekstu ustawionym na najmniejszy.All rights reserved. Designed by Łukasz "Shizzar" Wasilewski © 2001, 2002 |