173

Lemur zaprasza

/ Spis
Treści /
ROZDZIAŁ IV: FUNKCJE

Generalnie funkcje ciała astralnego możemy podzielić na trzy grupy:

1. Umożliwia powstawanie uczuć oraz wrażeń.

2. Jest pomostem pomiędzy umysłem a ciałem fizycznym.

3. Spełnia rolę samodzielnego narzędzia świadomości i działania.

Dzieląc człowieka drogą analizy na pierwiastki, czyli rodzaje przejawiającego
się w nim życia, odkrywamy cztery niższe pierwiastki, zwane czasami "niższą
czwórnią". Do tych pierwiastków zaliczymy ciało fizyczne, ciało eteryczne,
pranę (siłę życiową) oraz kamę (pragnienia).

Czwarty z wymienionych pierwiastków, kama, jest życiem przejawiającym się w
ciele astralnym i przez nie uwarunkowanym. Jego cechą charakterystyczną jest
uczucie, będące w swej najprostszej postaci wrażeniem, a w złożonej uczuciem
z wieloma stanami pośrednimi. Nierzadko jest ono określane jako pragnienie,
będące wyrazem pociągu do pewnych przedmiotów lub odpychaniem od nich, w zależności
od tego, czy sprawiają przyjemność, czy przykrość lub ból.

Kama obejmuje zatem wszelkie rodzaje odczuwania i dlatego można ją określić
jako namiętną i emocjonalną naturę człowieka. Mieszczą się w niej wszystkie
zwierzęce żądze (chęć zaspokojenia głodu, pragnienia i seksualnych pożądań)
i namiętności (niższe formy miłości, nienawiść, zawiść i zazdrość). Jest ona
pragnieniem istnienia obdarzonego czuciem, czyli doświadczenia materialnych
przyjemności; jest zmysłowością ciała, zmysłowością oczu i pychą życia. Jest
tkwiącym w nas zwierzęciem: małpą i tygrysem Tennysona; siłą, która najmocniej
wiąże nas z ziemią i głuszy w nas wszelkie wyższe tęsknoty za pomocą zmysłowych
złudzeń; jest najbardziej materialnym składnikiem natury ludzkiej, mocno wiążącym
człowieka z jego ziemskim życiem. Najwulgarniejszym pierwiastkiem nie jest bowiem
molekularna materia czy ludzkie ciało sthula siarira, ale pierwiastek środkowy,
faktyczne zwierzęce centrum. Nasze ciało jest tylko i wyłącznie powłoką, nieodpowiedzialnym
czynnikiem, za pomocą którego tkwiąca w nas bestia działa przez całe życie.

Kamę lub pożądanie przedstawia się również jako odbicie lub niższy aspekt atmy
(woli), przy czym wola różni się od niej tym, że jest sama przez się określona;
a pożądanie jest pobudzane do działania przez przyciąganie lub odpychanie otaczających
przedmiotów. Pożądanie jest zatem zdetronizowaną wolą, branką i niewolnicą materii.

Można także spotkać się z poglądem, iż kama oznacza wszelkie pragnienie, które
jest zwróconym na zewnątrz aspektem miłości, miłości rzeczy w trzech światach,
podczas gdy prawdziwa miłość jest umiłowaniem życia i tego, co Boskie, oraz
przynależy do wyższego "ja", zwróconego do wewnątrz.

W tej książce pragnienie i wzruszenie (uczucia) są potraktowane jako wyrazy
bliskoznaczne, czyli synonimy. Ściśle rzecz biorąc wzruszenie (uczucie) jest
wytworem pragnienia i intelektu.

Ciało astralne nazywa się często kama-rupą; w dawnej nomenklaturze nazwano
je także duszą zwierzęcą.

Bodźce zewnętrzne działające na ciało fizyczne przekazywane są dalej jako wibracje
za pomocą prany, czyli siły życiowej. Pozostałyby one jednak tylko wibracjami,
czyli wyłącznie ruchem w sferze fizycznej, gdyby nie kama, ów pierwiastek czucia,
która przekształciła je we wrażenia. Z tego też względu przyjemność i cierpienie
nie pojawią się, dopóki podnieta nie dotrze do centralnego ośrodka. Dlatego
właśnie o kamie połączonej z praną mówi się jako o tchnieniu życia, czyli witalnym,
czującym pierwiastku, obejmującym każdą cząstkę ciała.

Niektóre organy fizycznego ciała są szczególnie mocno związane z działalnością
i funkcjonowaniem kamy głównie chodzi o wątrobę i śledzionę.

Warto także zaznaczyć, iż kama (jako pragnienie) zaczyna być czynna już w królestwie
minerałów, gdzie przejawia się jako chemiczne powinowactwo.

W królestwie roślinnym czynnik kamy jest już daleko bardziej rozwinięty i wykazuje
o wiele większą zdolność wykorzystywania niższej materii astralnej. Botanicy
wiedzą, że pociąg i odraza, czyli pragnienie, występują zdecydowanie wyraźniej
w świecie roślinnym niż mineralnym i że wiele roślin wykazuje sporą dozę pomysłowości
i bystrości przy osiąganiu swoich celów. Rośliny szybko reagują na opiekę pełną
miłości i wyraźnie odczuwają kierowane ku nim ludzkie uczucia. Są również zdolne
do indywidualnego przywiązania, a także do gniewu czy odrazy.

Zwierzęta potrafią doświadczać niższych pragnień w najwyższym możliwym stopniu,
ale ich zdolność przeżywania wyższych pragnień jest wyraźnie ograniczona. Niemniej
istnieje i w wyjątkowych wypadkach zwierzę jest zdolne do przejawiania uczucia
przyjaźni lub uwielbienia.

Przystępując do omówienia drugiej funkcji ciała astralnego, polegającej na
tworzeniu pomostu pomiędzy umysłem a materią fizyczną, zauważmy, że bodziec
działający na zmysły fizyczne zostaje przekazany do wnętrza przez pranę i następnie
staje się wrażeniem, dzięki działaniu ośrodków zmysłowych, znajdujących się
w ciele kamy, i wreszcie zostaje postrzeżony przez manas, czyli umysł. Inaczej
mówiąc, bez udziału ciała astralnego nie byłoby połączenia pomiędzy zewnętrznym
światem a umysłem człowieka oraz pomiędzy fizycznymi bodźcami a ich postrzeganiem
przez umysł.

Odwrotnie, ilekroć myślimy, wprawiamy w ruch znajdującą się w nas materię mentalną.
Wytworzone w ten sposób wibracje udzielają się materii naszego ciała astralnego,
a te z kolei wpływają na materię eteryczną, działającą na stałą (gęstą) materię
fizyczną, czyli szarą substancję mózgu.

Tak więc ciało astralne stanowi prawdziwy pomost pomiędzy naszym życiem mentalnym
a fizycznym, ponieważ służy jako przekaźnik wibracji z ciała fizycznego do mentalnego
i odwrotnie; rozwój ciała astralnego jest faktycznie wynikiem stałego przepływu
przez nie wibracji w jednym i drugim kierunku.

W ewolucji ciała astralnego występują bardzo wyraźnie dwa stadia: najpierw
ciało astralne musi się rozwinąć w wysokim stopniu jako narzędzie przekazywania,
a następnie musi się ukształtować jako samodzielne ciało, w którym człowiek
może się poruszać i działać w świecie astralnym.

Normalna, "mózgowa" inteligencja człowieka wytwarza się przez zjednoczenie
kamy z manasem. Takie zjednoczenie często bywa określane jako kama-manas. H.
P. Bławacka stwierdziła, że jest to rozumny, ale ziemski intelekt, czyli fizyczny
intelekt człowieka, zamknięty i uwięziony w materii i dlatego podlegający jej
wpływom. Jest to niższe "ja", które działając w sferze złudzeń wyobraża
sobie, iż jest rzeczywistym "ja", czyli ego, a wskutek tego popada,
zgodnie z określeniem buddyjskiej filozofii, w "herezję odpowiedzialności".

Kama-manas, a więc manas złączony z pragnieniem, bywa także określany obrazowo
jako manas interesujący się rzeczami zewnętrznymi.

Przy sposobności można zauważyć, że jasne zrozumienie faktu, iż kama-manas
przynależy do ludzkiej osobowości i działa za pośrednictwem mózgu fizycznego,
stanowi istotny warunek prawidłowego rozumienia procesu reinkarnacji. Jasnym
staje się wtedy fakt, że nie mamy żadnych wspomnień z poprzednich żywotów, dopóki
świadomość nie wzniesie się ponad mechanizm mózgu. Ten ostatni bowiem każdorazowo
odnawia się i z tego powodu nie ma żadnego bezpośredniego związku z poprzednimi
wcieleniami. Manas nie może oddziaływać na komórki fizycznego mózgu, ale zjednoczony
z kamą potrafi wprawiać w ruch fizyczne cząstki, wytwarzając w ten sposób "świadomość
mózgową", obejmującą pamięć i wszystkie znane nam zwykłe czynności ludzkiego
umysłu. Oczywiście, nie jest to wyższy manas, ale niższy (zbudowany z materii
czterech niższych stanów materii mentalnej), związany z kamą. Kama-manas stanowi
część układu zwanego w zachodniej psychologii umysłem; będąc łącznikiem pomiędzy
wyższą i niższą naturą człowieka, w ciągu fizycznego życia staje się polem walki
i odgrywa wybitną rolę w pośmiertnym istnieniu.

Związek manasu i kamy nie jest aż tak ścisły, jak mogłoby się wydawać. Hindusi
twierdząc, że człowiek ma pięć powłok, jako jedną z nich wymieniają tę, która
służy wszystkim przejawom intelektu i pragnieniom. Owe pięć powłok to:

1. Anandamayskosza, powłoka szczęśliwości Buddi.

2. Widżnamayakosza, powłoka rozpoznania Manas wyższy.

3. Manomayakosza, powłoka intelektu i pragnienia Manas niższy i kama.

4. Pranamayskosza, powłoka siły życiowej Prana.

5. Annamayskosza, powłoka odżywiania Stałe ciało fizyczne.

W podziale, którym posługuje się manas, pranamayskosza i annamayskosza są razem
połączone i określane jako bhutatman, czyli elementalne "ja" lub ciało
działania.

W księgach Manu łączy się także powłoki widżnamayakosza i manoyamakosza. Ta
ostatnia jest spokrewniona ze światem dewów. Powiedziane jest, iż dewy weszły
w człowieka, a odnosi się to do istot rządzących żywiołami (elementalami). Te
istoty dają początek wrażeniom w człowieku, przeobrażając w nie bodźce zewnętrzne,
czyli pomagając w ich poznawaniu od wewnątrz, co należy do najistotniejszych
funkcji dewów. To właśnie ta więź ze wszystkimi dewami czyni człowieka, który
osiągnął najwyższe opanowanie, panem wszechświata.

Manas, który nie ma możliwości oddziaływania na grubsze cząstki mózgu fizycznego
wypromieniowuje swoją cząsteczkę (manas niższy). Okrywa się ona materią astralną,
a następnie za pomocą materii eterycznej nasyca sobą cały system nerwowy dziecka
jeszcze przed jego urodzeniem. Ta projekcja manasu określana jest często jako
jego refleks, odbicie, cień lub promień. Nierzadko można spotkać inne, alegoryczne
nazwy. H. P. Bławacka zwraca uwagę, że od chwili uwięzienia przez wcielenie
w materię, natura czynów manasu staje się dwoista. Oznacza to, że promienie
wieczystego Boskiego Umysłu traktowane są jako indywidualne byty, przyjmując
dwojakie własności przyrodzony, istotny, charakterystyczny i do nieba zwracający
się umysł (wyższy manas) oraz zwierzęcą i ludzką zdolność myślenia, udoskonaloną
w rozsądek dzięki wyższości ludzkiego mózgu, zwracającego się ku kamie (niższy
manas).

W ten sposób niższy manas jest uwikłany w czwórnię; można sobie wyobrazić,
że jedną rękę podaje kamie, podczas gdy drugą trzyma się swojego ojca, wyższego
manasu. Czy zostanie ściągnięty w dół przez kamę i oderwany od triady (atma
buddi manas), do której należy z uwagi na swoją naturę, czy też powróci
z triumfem do swojego źródła wraz z oczyszczonym doświadczeniem ziemskiego życia
to żywotny problem, jaki staje przed nim do rozwiązania w każdej kolejnej
inkarnacji. Do tego tematu jeszcze powrócimy.

Tak więc kama dostarcza elementów zwierzęcych i namiętności, natomiast manas
niższy racjonalizuje te elementy i dodaje intelektualne zdolności. W całym życiu
te dwa składniki są ze sobą ściśle splecione i rzadko kiedy działają niezależnie
od siebie.

Można uważać manas za płomień, a kamę i mózg fizyczny za knot i paliwo zasilające
ów płomień. Jaźnie wszystkich ludzi rozwiniętych i nierozwiniętych, są tej samej
istoty i z tej samej substancji. Tym, co jednego człowieka czyni wielkim, a
drugiego głupim, jest jakość i struktura ciała fizycznego oraz zdolność mózgu
i ciała do przejawiania i uzewnętrzniania blasku wewnętrznej istoty człowieka.

Krótko mówiąc kama-manas jest osobowym "ja" człowieka. Niższy manas
jest źródłem indywidualizującego poczucia, które sprawia, że osobowość dostrzega
w sobie odrębne "ja". Niższy manas jest promieniem nieśmiertelnego
Myśliciela, który oświetla osobowość. To właśnie niższy manas użycza barwy radości
i rozkoszy zmysłom i zwierzęcej naturze, udzielając im zdolności przewidywania,
pamięci i wyobraźni.

Wolna wola ma swoja siedzibę w manasie, ponieważ jest on przedstawicielem Mahatu
Umysłu Powszechnego. W fizycznym człowieku manas niższy jest wyrazicielem
wolnej woli. Z manasu pochodzi poczucie wolności, przekonanie, iż możemy sobą
rządzić, że natura wyższa może zapanować nad niższą. Z tego wynika, że utożsamienie
siebie z manasem zamiast z kamą jest ważnym krokiem na drodze do samoopanowania.

Już sama walka manasu o swoje prawa jest najlepszym dowodem, iż jest on z natury
wolny. Obecność i siła ego pozwala człowiekowi wybierać pomiędzy pragnieniami
i opanowywać je. Podobnie jak manas niższy rządzi kamą, tak "niższa czwórnia"
podlega wyższej triadzie, jaką jest atma-buddi-manas.

Dotychczasowe rozważania możemy zestawić następująco:

1. Atma, Buddi, Manas wyższy nieśmiertelne składniki.

2. Kama-manas względnie nieśmiertelny składnik.

3. Sobowtór eteryczny, ciało fizyczne stałe składniki śmiertelne.

Przystępujemy obecnie do omówienia trzeciej funkcji ciała astralnego jako narzędzia
świadomości oraz działania. To zagadnienie będziemy przybliżać krok po kroku
w następnych rozdziałach posługiwanie się ciałem astralnym, jego rozwój, możliwości
i ograniczenia. Teraz natomiast wymienimy jedynie główne sposoby posługiwania
się ciałem astralnym jako niezależnym narzędziem świadomości. Są one następujące:

1. Już w zwykłym stanie świadomości na jawie, a więc wtedy, kiedy mózg fizyczny
i zmysły są w pełni świadome, można pobudzić do działania zdolności zmysłów
astralnych. Niektóre z nich odpowiadają zmysłom i zdolnościom działania, posiadanym
przez ciało fizyczne. O tym będziemy mówili w rozdziale o czakrach.

2. Podczas snu lub transu ciało astralne może się oddzielać od fizycznego odpowiednika,
poruszać się i działać swobodnie we własnej sferze. Jest to temat rozdziału
o życiu podczas snu.

3. Istnieje możliwość rozwinięcia zdolności ciała astralnego w takim stopniu,
że człowiek jest zdolny w każdej wybranej chwili świadomie i według własnej
woli opuścić swoje ciało fizyczne i bez przerwy w świadomości przenieść się
w sferę astralną. Tę kwestię poruszymy w rozdziale o ciągłości świadomości.

4. Po śmierci ciała fizycznego świadomość wycofuje się do ciała astralnego
i prowadzi w nim swoje dalsze życie w świecie astralnym. Intensywność tego życia
zależy od wielu czynników. Będzie o tym mowa w części o życiu po śmierci.