Lemur zaprasza
/ Spis Treści / Aneks Instytut Umysł i Życie Spotkanie Jego Świątobliwości Dalaj Lamy z naukowcami z Zachodu doszło do skutku za sprawą amerykańskiego biznesmena Adama En-głe'a oraz dr. Francisca J. Vareli, neurologa urodzonego w Chile, na stale zamieszkałego i pracującego w Paryżu. W 1984 roku obaj niezależnie od siebie wpadli na pomysł zorganizowania serii międzykulturowych spotkań. Engle buddysta praktykujący od 1974 roku zdał sobie sprawę ze szczerego i rzetelnego zainteresowania Dalaj Lamy zachodnią nauką, jak również z jego chęci podzielenia się bogactwem wschodnich nauk z ludźmi z Zachodu. Varela praktykujący buddyzm od 1974 roku poznał Dalaj Lamę podczas międzynarodowego sympozjum na temat świadomości w Alpbach w 1983 roku. Porozumieli się w jednej chwili. Jego Świątobliwość żywo interesował się zachodnią nauką, ale nie miał dotąd okazji do wymiany poglądów z neurologami, którzy wiedzieliby coś o buddyzmie tybetańskim. Rezultatem spotkania dr. Vareli z Jego Świątobliwością był szereg nieformalnych dyskusji, które odbyły się na przestrzeni kilku lat i w czasie których Jego Świątobliwość wyraził swoje pragnienie kontynuowania wymiany myśli między przedstawicielami zachodniej nauki i nauczycielami buddyzmu w bardziej dogłębnej i zorganizowanej formie. Jesienią 1984 roku Adam Engle i Michael Sautman spotkali się w Los Angeles z najmłodszym bratem Dalaj Lamy, Ngarim Rinpocze, i przedstawili mu plan tygodniowego międzykulturowego naukowego spotkania. Rinpocze obiecał zrelacjonować projekt Dalaj Lamie. Po kilku dniach dał znać, że Jego Świątobliwość bardzo chciałby wziąć udział w planowanej dyskusji i upoważnił ich do zorganizowania pierwszego spotkania. Tymczasem dr Varela pracował nad tą sprawą na własną rękę. Wreszcie wspólna znajoma Vareli i Engle'a, dr Joan Halifax wówczas prezes Ojai Foundation zaproponowała, by Engle, Sautman i Varela wspólnie zorganizowali spotkanie. W październiku 1984 roku cała czwórka zebrała się zatem w siedzibie Ojai Foundation, by zaplanować działania. Zdecydowali, że skupią się na dyscyplinach naukowych, które dotyczą funkcjonowania umysłu w powiązaniu z codziennym życiem. Organizatorzy założyli, iż takie zdefiniowanie przedmiotu spotkań dostarczy koncepcji, które pozwolą wypracować zachodnim naukowcom wspólne stanowisko z buddyjskimi uczonymi. Pomysł ten zaowocował nazwą projektu, a później instytutu. Zanim w Dharamsali w październiku 1987 roku doszła do skutku pierwsza konferencja, trzeba było jeszcze dwóch lat pracy w porozumieniu z przedstawicielami Jego Świątobliwości. Organizatorzy wciąż poszukiwali odpowiedniej formuły. Varela, jako koordynator naukowy, był odpowiedzialny za zapraszanie naukowców, dostarczanie materiałów oraz publikowanie skryptów ze spotkań. Rola koordynatora generalnego przypadła Engle'owi. Odpowiadał on za gromadzenie funduszy, za kontakt z Jego Świątobliwością i jego biurem oraz za wszystkie inne elementy projektu. Taki podział zadań obowiązywał również podczas następnych konferencji. Wprawdzie dr Varela nie za każdym razem pełnił rolę koordynatora naukowego, ale na stałe pozostał siłą sprawczą Instytutu Umysł i Życie, który założono w 1988 roku. Kierownikiem Instytutu został Engle. Konferencje "Umysł i Życie" miały wyjątkowy charakter. Budowanie pomostów pomiędzy współczesną nauką a tradycyjną myślą bud-dyjskąjest niezwykle trudne. Varela poczuł przedsmak tych trudności, gdy podjął się wprowadzenia programu naukowego w Naropa Institute, naukowej instytucji założonej przez mistrza medytacji Czogiama Trungpę. Łączono tam naukę, medytacji z tradycją zachodnią. W 1979 roku program otrzymał dofinansowanie z Fundacji Sloana, co umożliwiło zorganizowanie I konferencji "Zachodnie i buddyjskie ujmowanie poznania studia porównawcze". Wzięło w niej udział 25 naukowców z czołowych uczelni Ameryki Północnej. Reprezentowali oni nauki poznawcze (neurologie., psychologie, eksperymentalną, lingwistykę, badania nad sztuczną inteligencją), filozofię oraz, rzecz jasna, nauki buddyjskie. Perypetie związane z tym przedsięwzięciem były twardą lekcją pokazały, jakiej troski organizacyjnej i koncepcyjnej finezji wymaga dialog międzykulturowy. W 1987 roku wyciągnięto z nabytych doświadczeń wnioski i tym razem przyjęte zostały zasady, które przyczyniły się do sukcesu kolejnych konferencji "Umysł i Życie": zapraszano naukowców pozbawionych uprzedzeń i zaznajomionych z buddyzmem; przed otwarciem każdej dyskusji wprowadzano Dalaj Lamę w zagadnienie, unikając przy tym tendencyjności; zatrudniano dobrych tłumaczy, takich jak Thubten Dzin-pa, dr Alan Wallace i dr Jose Cabezon, którzy swobodnie posługują się słownictwem naukowym zarówno w języku tybetańskim, jak i angielskim; wreszcie stwarzano warunki pozwalające na swobodną i spontaniczną dyskusję z dala od mediów. I konferencja "Umysł i Życie" odbyła się w październiku 1987 roku w Dharamsali. Jej temat podstawowe osiągnięcia współczesnych nauk poznawczych stanowił naturalny początek dialogu między zachodnią nauką i tradycją buddyjską. Wśród poruszanych zagadnień znalazły się kwestie metodologiczne, neurobiologia, psychologia poznawcza, badania nad sztuczną inteligencją, rozwój mózgu i ewolucja. Jeremy Hayward reprezentował dziedzinę fizyki i filozofii, Robert Livingstone neurologię i medycynę, Eleanor Rosch nauki poznawcze, a Newcomb Greenleaf informatykę. Na ostatnim spotkaniu Dalaj Lama zaproponował kontynuację dialogu w ramach odbywających się cyklicznie co dwa lata konferencji. Skrypty z I konferencji "Umysł i Życie" opublikowano jako Gentle Bridges: Conversations with the Dalai Lama on the Sciences of Mind (J. Hayward i F. Varela, red., Shambhala Publications, Boston 1992). Książka została przetłumaczona na Język francuski, hiszpański, niemiecki, japoński i chiński. II Konferencja "Umysł i Życie" odbyła się w październiku 1989 roku w Newport w stanie Kalifornia. Trwała dwa dni, a jej koordynatorem naukowym był Robert Livingstone. Dotyczyła przede wszystkim zagadnień neurologicznych. Zaproszono Patricię S. Churchland, która reprezentowała filozofię, J. Allana Hobsona, zajmującego się snem i snami, Larry'ego Squire'a, prowadzącego badania nad pamięcią, neurologów Antonia Damasio i Roberta Livingstone'a, a także Lewisa Judda, który poświęcił się problematyce zdrowia psychicznego. III Konferencję "Umysł i Życie" zorganizowano w Dharamsali w 1990 roku, a jej koordynatorem był psycholog Daniel Goleman. Postanowił on skupić się na zależności między emocjami a zdrowiem. Zaprosił Dana Browna specjalistę od psychologii eksperymentalnej, Jona Kabatzinna, służącego swą wiedzą medyczną, neurologa Clifforda Sarona i filozofa Lee Vearly'ego. Przebieg tej konferencji zrelacjonowano w książce Healing Emotions: Conversations with the Dalaj Lama on Mindfulness, Emotions, and Health (D. Goleman, red., Shambhala Publications, Boston 1997). III Konferencja "Umysł i Życie" zaowocowała nowym programem badawczym: uczestnicy podjęli się sprawdzenia neurobiologicznych skutków medytacji na przykładzie długoletnich praktykujących. Badania poprowadzono z udziałem wielu naukowców zainteresowanych naukami Wschodu i nauką zachodnią. Tak narodził się, wspierany finansowo przez Hershey Family Foundation, Instytut Umysł i Życie, który kontynuuje obecnie badania nad uwagą i reakcjami emocjonalnymi, jak również publikuje wyniki dalszych poszukiwań. Koszty programu przez dwa lata pokrywał Fetzer Institute. Po IV Konferencji "Umysł i Życie", zrelacjonowanej w tej książce, zorganizowano kolejną, która odbyła się w Dharamsali w październiku 1994 roku. Jej tematem były altruizm, etyka i współczucie jako zjawiska naturalne. Naszym zamiarem było przedyskutowanie aspektów ewolucyjnych, fizjologicznych i społecznych tych blisko powiązanych ze sobą zjawisk. Koordynatorem naukowym został dr Richard Davidson. Obecnie pracuje on nad redakcją skryptów z tej konferencji z zamiarem wydania ich pod tytułem Science and Compassion: Dialogues with the Dalaj Lama. Oprócz Richarda Davidsona jako przedstawiciela neurologii poznawczej zaproszono na konferencję Annę Harrington (historia i filozofia), Roberta Franka (altruizm w gospodarce), Nancy Eisenberg (rozwój dziecka), Ervina Stauba (psychologia i socjologia) oraz Elliotta Sobera (filozofia). Kolejną, VI Konferencje. "Umysł i Życie" zaplanowano na październik 1997 roku, jeszcze raz w Dharamsali. Po raz pierwszy akcent miał być przesunięty z nauk biologicznych na fizykę i kosmologię. Arthur Zajonc zgodził się przyjąć obowiązki koordynatora naukowego, a koordynatorem generalnym znów został Adam Engle. [Od tego czasu odbyły się jeszcze trzy Konferencje "Umysł i Życie": 1) VII Konferencja (1998 r.) poświęcona zagadnieniu epistemologii porównawczej dwóch głównych tradycji intelektualnych: fizyki kwantowej stanowiącej szczytowe osiągnięcie nauki zachodniej i buddyzmu tybetańskiego reprezentującego wschodnie systemy kontemplacyjne, 2) VIII Konferencja (2000 r.) poświęcona destruktywnym emocjom oraz 3) IX Konferencja (2001 r.), której temat sformułowano jako "Przemiany umysłu, mózgu i emocji: badania nad medytacją z uwzględnieniem aspektu neurologicznego i bio-behawioralnego (przyp. red.)] Podziękowania Na przestrzeni lat wielkoduszność rozlicznych organizacji oraz indywidualnych osób wspierała kolejne konferencje. Naszymi najwierniejszymi patronami od 1990 roku byli Barry i Connie Hershey'owie z Hershey Family Foundation. Ich szczodrość nie tylko gwarantowała kontynuację przedsięwzięcia, ale także umożliwiła powstanie Instytutu Umysł i Życie. Inni wspaniałomyślni sponsorzy to: Fetzer Institute, The Nathan Cummings Foundation, Branco Weiss, Adam Engle, Michael Sautman, R. Thomas Northcote z żoną, Christine Austin oraz Dennis Perlman. W imieniu Jego Świątobliwości i wszystkich uczestników gorąco dziękujemy tym osobom i organizacjom. Wasza szczodrość wywarła ogromny wpływ na życie wielu ludzi. Pragniemy także podziękować wszystkim, którzy przyczynili się do sukcesu Instytutu Umysł i Życie, aktywnie wspomagając jego pracę od momentu narodzin. Dziękujemy Jego Świątobliwości Dalaj Lamie. Dziękujemy Tenzinowi Gejcze Tethongowi oraz innym wspaniałym osobistościom z Prywatnego Biura Jego Świątobliwości, a także Ngariemu Rinpocze i Rinczen Khandro, pracownikom "Kashmir Cottage", naukowcom, koordynatorom naukowym i tłumaczom. Dziękujemy Maazda Tra-vel w Stanach Zjednoczonych oraz Middle Path Travel w Indiach. Niech przyj mą również nasze podziękowania Pier Luigi Luisi, Elaine Jackson, Clifford Saron, Zara Houshmand, Alan Kelly, Peter Jepson, Pat Aiello, Thubten Cziedryn, Laurę Chattel, Shambhala Publications oraz Wisdom Publications. Instytut Umysł i Życie powstał w 1990 roku jako instytucja charytatywna. Jego zadaniem jest wspieranie inicjatywy konferencji "Umysł i Życie" oraz propagowanie międzykułturowych badań i zrozumienia. Nasz adres: P. O. Box 94, Boulder Creek, CA 95006. Telefon: (408) 338-2123. Fax: (408) 338-3666. E-mail: aengle@engle. com. Adam Engle |