174

Lemur zaprasza

/ Spis
Treści /
ROZDZIAŁ V: TYPOWE PRZYKŁADY

Ciało mentalne pierwotnego człowieka dzikiego zostało przedstawione
na ilustracji w książce C. W. Leadbeatera Człowiek widzialny i niewidzialny
(tabl. VI). Jeżeli chodzi o tożsamość barw, to ciało mentalne wykazuje duże
podobieństwo do ciała astralnego w stanie spoczynku. Zawiera jednak ponadto
dużo więcej, gdyż w nim objawia się stopień rozwoju człowieka w zakresie uduchowienia
i intelektu. Niewiele z tego znajdziemy w ciele dzikiego człowieka, lecz później,jak
to zobaczymy we właściwym czasie, będą one stopniowo odgrywać coraz większą
rolę.

Jeżeli przyjrzymy się dokładnie takiemu ciału mentalnemu, spostrzeżemy w nim
u szczytu ciemnożółtą barwę, która znamionuje obecność intelektu, ale brudny
jej odcień świadczy, że intelekt ten ma zastosowanie jedynie do egoistycznych
celów.

Nabożność zaznaczająca się szarobłękitnym kolorem, polega na kulcie fetyszów,
kulcie nacechowanym strachem i wywołanym dbałością o osobistą korzyść. Szkarłatna
barwa o odcieniu błotnistym mówi o niewielkiej uczuciowości, która na razie
musi być głównie egoistyczna.

Ciemnopomarańczowa wstęga wskazuje na pychę całkiem niskiego rzędu. Wielka
purpurowa plama wyraża silną skłonność do gniewu, który wybucha gwałtownie przy
lada sposobności.

Szerokie pasmo o brudnozielonym zabarwieniu, które zajmuje wielką część ciała,
wskazuje na skłonność do oszustwa i zdrady oraz skąpstwa, przy czym to ostatnie
zaznacza się brunatnym odcieniem. U dołu aury dostrzegamy rodzaj błotnistego
osadu, znamionującego ogólnie egoizm i brak wszelkich dodatnich cech.

Ciało mentalne człowieka nierozwiniętego zawiera jedynie niewielką ilość materii
mentalnej, która jest słabo zorganizowana i należy do najniższego poziomu sfery
mentalnej. Poruszają je prawie wyłącznie podniety pochodzące od niższych ciał,
najczęściej emocjonalne burze rozpętane w ciele astralnym. Gdy nie pobudzają
go wibracje astralne, pozostaje prawie całkiem w bezruchu, a nawet na ich wpływ
reaguje leniwie. Nie przejawia ono żadnej określonej działalności, która by
się w jego wnętrzu narodziła. Niezbędne są silne bodźce z zewnątrz, aby wywołać
w nim wyraźną odpowiedź.

Dlatego te najgwałtowniejsze impulsy są najkorzystniejsze dla rozwoju takiego
człowieka; uciechy zmysłowe, gniew, ból, strach i inne namiętności, które powodują
wiry w ciele astralnym, pobudzają świadomość ciała mentalnego, która wówczas
do wrażeń zewnętrznego pochodzenia dodaje coś z siebie.

Człowiek przeciętny posługuje się jedynie materią siódmego, czyli najniższego
poziomu mentalnego, a ponieważ poziom ten jest najbliższy świata astralnego,
wszystkie jego myśli są zabarwione refleksami świata astralnego, czyli emocjonalnego.
Bardzo niewielu ludzi potrafi obecnie posługiwać się materią szóstego poziomu
mentalnego; czynią to niewątpliwie w dużym zakresie wielcy uczeni, ale niestety
często mieszają ten rodzaj materii z materią najniższego poziomu, a wtedy stają
się zazdrośni z powodu odkryć i wynalazków dokonanych przez innych ludzi. Materia
piątego poziomu jest o wiele mniej wrażliwa na wpływy astralne. Czwarty poziom,
jako najbliższy ciału przyczynowemu, jest całkiem wolny od możliwości podlegania
wpływom wibracji astralnych.

Tablica II omawianego dzieła wyobraża ciało mentalne przeciętnego człowieka.
Widzimy w niej stosunkowo więcej intelektu (barwa żółta), miłości (kolor
różowy), pobożności i samooddania (błękit); zaznacza się też poprawa jakości
barw, gdyż są o wiele czystsze.

Chociaż rozmiary pychy są równie duże jak poprzednio, to jednak przejawia się
ona teraz na wyższym poziomie, gdyż człowiek ten pyszni się swymi dodatnimi
cechami, zamiast jak dotąd brutalną siłą lub okrucieństwem.

Pozostaje również dużo barwy szkarłatnej, wskazującej na łatwość ulegania napadom
gniewu. Zieleń jest wyraźnie czystsza, co oznacza, że obrotność i umiejętność
przystosowania się zajęły miejsce dotychczasowej chytrości i skłonności do oszustwa.

U człowieka dzikiego zieleń znajdowała się w dolnej części aury poniżej
barwy szkarłatnej, ponieważ cechy przez nią reprezentowane wymagają do swego
przejawienia się materii cięższej niż tego potrzebuje szkarłat gniewu.

U przeciętnego człowieka zieleń znajduje się powyżej szkarłatu, co dowodzi,
że materia, której on potrzebuje, jest mniej gęsta niż tego wymaga szkarłat
gniewu. Występuje zatem ogólna poprawa jakości materii ciała mentalnego.

Jakkolwiek w aurze nadal występuje duża ilość barwy brunatnej oznaczającej
egoizm, to jest ona nieco cieplejsza i mniej ponura niż u człowieka dzikiego.

Tak więc ciało mentalne przeciętnego człowieka ma znacznie większe rozmiary,
wykazuje pewien stopień organizacji i zawiera nieco materii szóstego, piątego
i czwartego poziomu świata mentalnego.

Podobnie jak w ciele fizycznym i astralnym ćwiczenie powoduje rozwój zdolności,
a nieposługiwanie się nimi atrofię, wszelka wibracja wywołana w ciele mentalnympociąga
za sobą zmianę jego składników, wydalanie materii niezdolnej do reagowania na
te wibracje i zastępowanie jej odpowiedniejszą materią, pobraną z niewyczerpywalnych
praktycznie zapasów otoczenia.

Tablica XIII w tej samej książce przedstawia ciało mentalne rozwiniętego
człowieka. Pycha i duma (barwa pomarańczowa), gniew (szkarłat) i egoizm
(kolor brunatny) zniknęły w nim całkowicie; pozostałe barwy rozszerzyły się
tak, że wypełniają całą aurę; poprawiły również swój odcień na tyle, iż wywołują
całkiem inne wrażenie. Ponieważ zniknęła z nich wszelka myśl o sobie, barwy
te są czystsze i delikatniejsze. Co więcej, u szczytu aury pojawił się czysty
fiolet usiany złotymi gwiazdami, co oznacza nabycie nowych i wyższych cech
mianowicie duchowych aspiracji.

Płynąca z góry siła, która promieniuje przez ciało przyczynowe rozwiniętego
człowieka, działa również przez jego ciało mentalne, lecz nieco słabiej.

Jeżeli weźmiemy pod uwagę różnice, które można nazwać różnicami oktaw barw,
to znaczy różnice pomiędzy odcieniami barw, przynależnymi do niższej i wyższej
części świata mentalnego, to okaże się, że ciało mentalne jest teraz niemal
dokładnym odbiciem ciała przyczynowego, tak jak ciało astralne jest na swym
niższym poziomie prawie że kopią ciała mentalnego.

Ciało mentalne człowieka rozwiniętego staje się zatem odbiciem ciała przyczynowego,
ponieważ człowiek nauczył się słuchać wyłącznie głosu wyższego "ja", które obecnie
kieruje całkowicie jego rozsądkiem. Barwa wyrażająca jakąś właściwość w ciele
przyczynowym występuje nie tylko w ciele mentalnym, ale także w astralnym. Staje
się ona już coraz mniej delikatna, mniej świetlista i eteryczna w miarę jak
pojawia się w coraz niższej sferze.

U człowieka duchowo rozwiniętego wszystkie cięższe składniki materii
mentalnej są już wyeliminowane, toteż jego ciało mentalne zawiera jedynie subtelniejsze
odmiany materii czterech niższych poziomów świata mentalnego, a przy tym ilość
materii przynależnej do czwartego i piątego poziomu bardzo przeważa nad ilością
materii z szóstego i siódmego poziomu. Dzięki temu ciało mentalne reaguje na
wszelkie wyższe przejawy intelektu, na sztukę najbardziej subtelną i na najczystsze
drgnienia wznioślejszych uczuć. Takie ciało mentalne szybko potrafi odtworzyć
każdy impuls pochodzący od człowieka rzeczywistego, przebywającego w ciele przyczynowym,
od myśliciela impuls, mogący się wyrazić w niższej materii mentalnej.

Zarówno ciało astralne, jak i mentalne uduchowionego człowieka powinno nieustannie
przejawiać cztery lub pięć wspaniałych uczuć: miłość, samooddanie, życzliwość
i intelektualne aspiracje.

Ciało mentalne (jak i astralne) arhata (czyli człowieka, który osiągnął
czwarte wielkie wtajemniczenie), ma bardzo mało własnych barw charakterystycznych.
Jego barwy są odbiciem barw ciała przyczynowego w stopniu, jaki jest możliwy
w niższych oktawach. Odznaczają się opalizującym tęczowym światłem, podobnym
do opalizacji masy perłowej nie dając się ani opisać, ani namalować.

Trzeźwy, realnie myślący człowiek, ma zazwyczaj w ciele mentalnym dużo
barwy żółtej, a poszczególne pasma różnych barw odznaczają się regularnością
i porządkiem. Człowiek taki przeżywa mniej uczuć i ma słabszą wyobraźnię od
człowieka wyposażonego w intuicję, a wskutek tego w pewnym zakresie ma mniej
siły i zapału, ale z drugiej strony prawdopodobnie rzadziej się myli, a to,
co czyni, robi zazwyczaj dobrze i starannie.

Naukowe i metodyczne nawyki umysłu mają wyraźny wpływ na rozkład barw w ciele
astralnym: układają się one w regularne pasma, które są wyraźnie rozgraniczone.

Ciało mentalne człowieka o rozwiniętej intuicji zawiera dużo więcej
błękitu, lecz barwy jego mają na ogół niewyraźne kontury, a całe ciało jest
nie uporządkowane. Człowiek ten cierpi dużo więcej niż człowiek bardziej zrównoważonego
typu, lecz często cierpienia te pozwalają mu dokonać szybkiego postępu.

U człowieka doskonałego spotykamy oczywiście żarliwość i entuzjazm,
a zarazem stałość i równowagę: kwestia otwarta, którą cechę najpierw zdobędzie.

Oprócz podanych wyżej cech i właściwości wyrażających się w ciele mentalnym
za pomocą barw, istnieją jeszcze inne cechy, takie jak odwaga, godność, wesołość,
prawdomówność, których wyrazem jest ogólnie mówiąc raczej kształt niż barwa.
Rozpoznaje się je na podstawie różnic występujących w budowie ciała mentalnego
oraz zmian na jego powierzchni.

Wewnątrz poszczególnych stref barw, które dopiero co opisaliśmy, znajdują się
zazwyczaj mniej lub bardziej wyraźnie zaznaczone pręgi. Badanie tych pręg pozwala
poznać wiele cech człowieka.

Tak więc na przykład fakt posiadania silnej woli przejawia się w całym
ciele mentalnym jako o wiele większa wyrazistość linii. Wszystkie pręgi i promieniowanie
odznaczają się stałością i trwałością oraz dają się wyraźnie odróżnić. Natomiast
u osób mających słabą i chwiejną wolę, rzuca się w oczy brak tej stałości i
trwałości linii; linie rozgraniczające różne cechy są niewyraźne, a pręgi i
radiacje niewielkich rozmiarów, słabo zaznaczone i chwiejne.

Odwagę wyobrażają linie stałe i mocno zarysowane, występujące szczególnie
w paśmie pomarańczowym, związanym z pychą lub dumą, oraz spokojna i mocna promienność
barw odpowiadających wyższym cechom umysłu.

Gdy strach opanowuje człowieka, wszystkie te barwy ulegają zmatowieniu i zostają
wyparte przez sinoszarą mgłę, pręgi zaś rozpływają się w drgającej masie trzęsącej
się galarety. Człowiek w tym stanie traci chwilowo zdolność panowania nad swymi
ciałami i kierowania nimi.

Poczucie godności własnej wyraża się w tej samej części ciała mentalnego
co odwaga, lecz spokojna pewność i stałość linii są całkiem odmiennego rodzaju.

Prawdomówność i ścisłość znajdują bardzo zdecydowany wyraz w regularności
rozmieszczenia pręg w części ciała mentalnego odpowiadającej konkretnym formom
myślenia oraz w wyraźności i poprawności obrazów pojawiających się w tej części
ciała.

Wierność przejawia się jako wzmożenie miłości i samooddania (nabożności)
oraz jako nieustanne pojawianie się w tej części ciała obrazów osoby, wobec
której człowiek jest wierny.

Wierność, miłość i samooddanie często tworzą bardzo wyraźny i trwały obraz
przedmiotu tych uczuć; obraz ten unosi się w aurze myśliciela, toteż gdy kieruje
on swoją myśl w stronę istoty umiłowanej lub obdarzonej czcią, siła tej myśli
wzmacnia istniejący obraz, zamiast stwarzać nowy, jak to się normalnie dzieje.

Radość objawia się zarówno w ciele mentalnym, jak i astralnym jako ogólne
ich rozjaśnienie i promienność oraz jako szczególnego rodzaju marszczenie się
ich powierzchni.

Ogólna pogoda umysłu przejawia się w podobny sposób; ciało mentalne
jakby musuje i ma przyjemny, pogodny wygląd.

Zdziwienie przejawia się przeciwnie, w nagłym skurczu, jaki ogarnia
ciało mentalne i któremu towarzyszy wzmożone jarzenie się pasm miłości i życzliwości,
jeżeli zdziwienie jest przyjemne; gdy natomiast niespodzianka jest przykra,
następuje zmiana barwy, przy czym w dolnej części ciała mentalnego występuje
dużo barwy brunatnej i szarej. Ten skurcz udziela się zwykle zarówno ciału astralnemu,
jak fizycznemu, i często powoduje szczególnie niemiłe odczucia, które oddziałują
niekiedy na splot słoneczny, powodując nudności i omdlenia, a czasem na centrum
serca i wtedy następuje gwałtowne bicie serca, a nawet śmierć. Tak więc nagłe,
niespodziewane zdziwieniemoże zabić człowieka o słabym sercu.

Trwożna cześć objawia się tak jak zdziwienie, lecz towarzyszy jej głęboka
zmiana ciała mentalnego w części wyrażającej uczucia nabożne i samooddanie.
Część ta ulega poszerzeniu, a pręgi mocniej się zarysowują.

Myśl mistyczna oraz zdolności psychiczne zaznaczają się za pomocą
barw nie mających odpowiednika w świecie fizycznym.

Gdy człowiek posługuje się pewną częścią ciała mentalnego, kierując mocno swoją
myśl jednym z kanałów, o których była poprzednio mowa, nie tylko ciało mentalne
szybciej wibruje powodując wzmożenie jasności barw, lecz także ta jego część,
która odpowiada owej myśli, przejściowo znacznie się rozszerza, tak że chwilowo
zakłóca symetrię ciała.

U wielu ludzi takie wybrzuszenie i brak symetrii jest zjawiskiem stałym. Oznacza
to zawsze, że ilość myśli tego typu stale się zwiększa. Jeżeli na przykład ktoś
podejmuje studia naukowe i wskutek tego nagle kieruje swe myśli w tym kierunku
o wiele intensywniej niż poprzednio, to pierwszym efektem takiego postępowania
będzie utworzenie się wypukłości, o której wspomnieliśmy.

Jeżeli jednak nadal myśl jego z tą samą intensywnością zajmuje się problemami
naukowymi, wypukłość zostaje stopniowo wchłonięta przez ciało mentalne, ale
równocześnie pasmo barwy odpowiadającej tym myślom znacznie się poszerza.

Jeśli natomiast zainteresowania naukowe człowieka stale się zwiększają, to
wspomniana wypukłość nadal się utrzyma pomimo rozszerzenia się barwnego pasma.

Toteż nadmierna specjalizacja może być szkodliwa dla ciała mentalnego, gdyż
prowadzi do wykoślawionego rozwoju, wówczas bowiem rozwija się ono w pewnych
częściach nadmiernie, podczas gdy inne jego partie, może równie ważne, pozostają
niedorozwinięte. Należy więc dążyć do harmonijnego i wszechstronnego rozwoju,
co wymaga spokojnej analizy samego siebie i zastosowania odpowiednich środków
i metod. Rozpatrzymy ten problem w jednym z następnych rozdziałów.

Już poprzednio była mowa o nieustannym ruchu cząsteczek ciała mentalnego.
To samo zjawisko występuje również w ciele astralnym. Gdy na przykład ciało
astralne zostaje zakłócone jakimś nagłym uczuciem, wówczas cała jego materia
jest wzburzona jakby przez gwałtowny huragan, tak iż chwilowo wszystkie barwy
są zmącone. Niebawem jednak pod wpływem odmiennej ciężkości różnych rodzajów
materii ciało powraca do swego normalnego stanu ze zwykłymi jego pasmami. Ale
i wtedy cząsteczki wcale nie pozostają w spokoju, gdyż przez cały czas poruszają
się w obrębie swej strefy. Czasami, chociaż stosunkowo rzadko, ją opuszczają,wdzierając
się do sąsiedniego pasma. Ruch ten w obrębie strefy jest całkiem normalny; człowiek,
u którego materia mentalna nie krąży w ten sposób, jest umysłowo zaskorupiony
i nie może się rozwijać, dopóki nie rozbije swej skorupy. Aktywność materii
w każdej strefie ciała mentalnego zwiększa się w zależności od ilości myśli
dotyczących spraw, które tę aktywność wyrażają.

Zaburzenia w ciele mentalnym podobne są do występujących w ciele astralnym
i przynoszą równie fatalne skutki. Tak więc człowiek, który zadręcza się jakimś
problemem i wciąż na nowo powraca do niego w swych myślach, nie dochodząc do
żadnego rozstrzygnięcia, rozpętuje rodzaj burzy w swym ciele mentalnym; a może
trafniej byłoby to określić jako zranione miejsce na ciele mentalnym, podobne
do podrażnienia naskórka wywołanego przez tarcie.

Osoba lubiąca dużo dyskutować i spierać się ma ciało mentalne w stanie ciągłego
zapalenia, a zapalenie to skłonne jest przeobrazić się pod wpływem najdrobniejszego
podrażnienia w otwartą ranę. Dla takiej osoby nie ma nadziei na okultystyczny
postęp, dopóki nie odzyska równowagi i zdrowego rozsądku wychodząc ze swojego
chorobliwego stanu.

Jeżeli człowiek dopuszcza do zastoju swej myśli na jakiś temat, ten sam zastój
pojawia się w odpowiadającej temu przedmiotowi materii mentalnej. Gdy w ten
sposób pozwoli ustalić się jakiejś myśli, powstaje zagęszczenie materii w części
ciała mentalnego, która objawia się jako przesąd. Tworzy się wtedy niewielki
wir, w którym materia mentalna krąży dokoła, aż stężeje i utworzy swego rodzaju
narośl. Dopóki narośl nie zniknie lub nie zostanie siłą usunięta, człowiek nie
może posługiwać się tą częścią ciała mentalnego i nie potrafi rozsądnie myśleć
o tym przedmiocie. Odrażająca zagęszczona masa materii uniemożliwia wszelki
swobodny ruch, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz; nie pozwala człowiekowi
z jednej strony widzieć dokładnie ani utrzymywać wiarygodności nowych spostrzeżeń,
a z drugiej uniemożliwia mu przekazywanie na zewnątrz jakiejkolwiek jasnej myśli.

Te chore miejsca w ciele mentalnym są też niestety ośrodkiem infekcji, wskutek
której niezdolność jasnego widzenia rzeczy zwiększa się i rozszerza. Zastój
w jednej części ciała mentalnego prowadzi często do zastoju także w innych jego
częściach. Jeśli więc człowiek ma jakiś przesąd, to prawdopodobnie niebawem
wytworzy sobie przesądy w innych dziedzinach, ponieważ normalne krążenie materii
mentalnej zostało zakłócone i utworzył się nawyk nieprawdy.

Przesądy religijne należą do najczęstszych i w ogóle najpoważniejszych; nie
pozwalają one wcale na rozumną myśl na ich temat. U bardzo wielkiej liczby osób
część ciała mentalnego, która powinna zajmować się zagadnieniami religijnymi,
jest zupełnie nieczynna, jakby skostniała i pokryta naroślami, wskutek czego
nawet najbardziej elementarne pojęcia o tym, czym naprawdę jest religia, są
dla nich całkiem niedostępne, dopóki nie dokona się jakaś radykalna zmiana.

W ogóle możemy powtórzyć, że obecnie u wszystkich najlepszych jednostek bardziej
rozwiniętych ras ludzkich ciało fizyczne jest w pełni rozkwitu i pozostaje pod
ich władzą; ciało astralne jest również w pełni rozwinięte, lecz wcale jeszcze
nie pozostaje pod doskonałą kontrolą; ciało mentalne znajduje się w procesie
ewolucji, a jego rozwój daleki jest jeszcze od zakończenia. Długa jest także
jeszcze droga do całkowitego podporządkowania tych trzech ciał duszy. Gdy to
nastąpi, niższe "ja" zostanie wchłonięte przez wyższe "ja", a ego, czyli dusza,
będzie rządzić człowiekiem. W takim człowieku nie dojdzie więcej do konfliktu
między różnymi jego ciałami; choć nie stanie się on jeszcze doskonały, to jednak
różne jego ciała już na tyle się zharmonizują, że będą miały ten sam cel.