25cz

Lemur zaprasza

CZŁOWIEK RENESANSU I JEGO SPRAWY

WZORCE OSOBOWE OKRESU ODRODZENIA

ŻYWOT CZŁOWIEKA
POCZCIWEGO MIKOŁAJ REJ

Jest to utwór
parenetyczny czyli propagujący pewien typ osobowości, który ma
być wzorem cnót dla czytelników współczesnych autorowi. W
tym przypadku ideałem jest szlachcic, właściciel dóbr
ziemskich, wiodący prawy i spokojny tryb życia. Rej podaje
wiele pouczeń jak wychowywać młodego człowieka. Autor
kładzie nacisk na wiek dojrzały. Według niego szlachectwo to
nie tylko powód do chwały i wyróżnienie, ale
obowiązek, który nakłada człowiekowi herb , powinność wobec
ojczyzny i szereg cnót. Rej pokazuje to prezentując też scenki
negatywne. Wyśmiewa naśladowców obcej mody, pretensjonalność
i snobizm szlachciców zapatrzonych na inne kraje. Proponuje on szlachcicowi spokojny tryb życia w posiadłości
wiejskiej, korzystanie z wszelkich dóbr, jakie przynoszą
kolejne pory roku (zbiór owoców jesienią, rybołóstwo, a
zimą polowania...). Rej nie stroni od analizowania kwestii
życia człowieka (dobór małżonków, praca, rozrywka,
obowiązki obywatelskie). Poczciwy ziemianin prowadzi pogodny
tryb życia, nie boi się starości ani śmierci. [stoicyzm -
spokój, umiar, cnotliwe życie w zgodzie z naturą i rozumem,
rozplanowanie bez zbytnich namiętności][epikureizm: nie
zakazuje on pełnego korzystania z dóbr natury i wsi, namawia do
czerpania rozrywek, przyjemności wynikające z życia
zapobiegliwego i gospodarnego człowieka poczciwego.

KSIĘGA Il

Opowiada o młodości,
kładzie nacisk na wychowanie, moralność i obyczajowość. Nie
mówi o nauce. Zabawy, ćwiczenia cielesne. Po dzieciństwie
może znaleźć się na możnym dworze (uczyć się) lub iść do
wojska będzie ono go uczyło pożytecznych zachowań
(oszczędność, rzemiosło rycerskie, cierpliwość, pokora
wobec niewygodności, życie towarzyskie). Następnie powinien
wrócić do domu, ożenić się i wieść życie rodzinne.

KSIĘGA IIl

Szlachcic powinien być
cnotliwy. Szlachectwo bowiem zależy od życia, a nie od urodzenia.
Nie należy być pysznym, egoistycznym i trzeba dbać o wartości
moralne. Na wszystko jest czas i miejsce. Życie ma być zgodne z
rytmem natury. Natura wyznacza kolejność prac gospodarczych.
Kontakt z naturą doskonali estetyczność i moralność.

KSIĘGA IIIl

Suma rozważań nad
dostojeństwem, powagą wieku starczego. który otoczony jest
czcią, szacunkiem, miłością, jest autorytetem i doradcą.

IDEAŁY
ŻYCIOWE KOCHANOWSKIEGO WYRAŻONE W JEGO FRASZKACH I PIEŚNIACH

Stateczny
umysł...

Przestrzega przed
popadaniem w skrajność, dystans przed szczęściem i
nieszczęściem. Należy cieszy się życiem i nie myśleć o
śmierci, która dopadnie każdego. Należy spędzać dni wesoło
i pogodnie. Człowiek powinien pozostawić coś po sobie
potomnym. Jest to antyczny stosunek do życia.

Patrzaj jako
śnieg po górach się bieli...

Refleksja nad
przemijającym życiem. Nie należy poddawać się losowi,
przeciwstawić się nieszczęściu. Jeśli człowiek sam sobie
pomaga to Bóg go chroni. Ukazanie nie trwałości ludzkich
dokonań i życia. Należy pogodnie, śmiało i z wiarą w dobro
iść przez życie. Doceniać w jego wartości.

Nie wierz fortunie...

Ostrzeżenie o
zmienności losu. W jednej chwili można stracić wszystko.
Przestroga przed fałszywymi przyjaciółmi, których obchodzą
pieniądze przyjaciela. Krytyka ludzi pieszczących się z
bogactwem. Największym skarbem jest cnota, która nie zależy od
losu. Uznawanie wartości życia, dobroci,
mądrości, szlachetności.

Nie porzucaj nadzieje...

Ukazanie chwiejności i
nie stabilności losu. Nie należy się jednak poddawać, bo kieruje nami
Bóg i Fortuna. Należy mieć nadzieję na lepsze jutro, cieszyć
się życiem - afirmacja życia. Los jest zmienny, można
wszystko stracić lub wszystko zyskać. Przemija to co dobre i to co złe.
Umiar we wszystkim. Rozumnie i pokornie przyjmować to co jest
nam przeznaczone.

Miło szaleć,
kiedy czas po temu...

Należy korzystać z
życia, wolną chwilę przeznaczyć na zabawę, ale należy
zachować umiar, bo nie zawsze jest na to odpowiedni czas i
miejsce. Uznaje wartość jedzenia, picia i tańca. Nawołuje do
zabawy, cieszenia się życiem, do zapomnienia o różnicach
stanowych. Należy poświęcić się całkowicie zabawie. Człowiek
jest panem chwili, a o przyszłości decyduje Bóg. Radość z
życia. Przy zabawie należy zapomnieć o waśniach i sporach.

O żywocie
ludzkim

Fraszka ta mówi o
przemijalności ludzkiego istnienia i ludzkich spraw. Treść
nawiązuje do filozofii stoickiej. Daremność walki z Fortuną z
ludzkim losem. Nieubłagalne przemijanie życia jest
nieodłączną cechą ludzkiej egzystencji.

Na lipę

Ukazana jest tu zaduma
nad urokami świata i piękna przyrody, pochwała odpoczynku na
łonie natury. Arkadyjska natura dostarcza człowiekowi różnych
pożytków. Daje ludziom ukojenie, beztroskie bytowanie i
szczęście.

Do gór i lasów

Znajdujemy tu
humanistyczną akceptację życia i świata oraz pochwałę Carpe
diem. Dalej co będzie? Srebrne w głowie nici, a ja z tym trzymam, to co w czas uchwyci.

O doktorze hiszpanie

Omówione - biesiady

O miłości

Ukazuje on potęgę
miłości. Miłość jako uczucie nadające sens ludzkiemu
życiu. Oraz miłość jako flirt, gra miłosna, pełna renesansowego
humoru i radości życia.

Ku muzom

Pragnie przetrwać w
pamięci potomnych.

POETA
DOCTUS W TWÓRCZOŚCI K.JANICKIEGO I J.KOCHANOWSKIEGO

Klemens Janicki był
mecenasem i finansistą. Nie czerpał z tego korzyści. W
Elegii o sobie samym do potomności ukazuje on swoją
biografię. Wspomina ludzi, nauczycieli, ojca, lekarza, poetów
starożytnych, Zygmunta Starego, Atenę i Piotra Kmitę. Jest
wdzięczny za pomoc, szanuje ich, odnosi się do nich z
ufnością i ciepłem. Są jego dobroczyńcami. Szanował siebie i
był świadom swojego talentu. Widzimy tu typową postawę
renesansowych twórców. Szacunek do siebie jako człowieka, do
własnego talentu, poczucie indywidualności i mocy twórczej

humanista - artystal

głód wiedzyl

satysfakcja i
radość z naukil

otacza czcią
dokonania artystyczne antyku.l

szanuje innych ludzil

oddaje cześć
istocie ludzkiejl

wierzy w moc
twórcząl

poczucie własnej
indywidualności, dba o nią, rozwija swój talent i
osobowośćl

IDEAŁ
DWORZANINA W UTWORZE Ł. GÓRNICKIEGO

Górnicki napisał Dworzanina Polskiego. Cechami,
które powinny charakteryzować dworzanina są:

ogłada i kultural

szlachcic z poszanowaniem dla szlachectwal

wykształconyl

znawca sztuki (muzyki)l

wytworne maniery
(wdzięk, usłużność)l

piękno wymowy
(szacunek dla ojczystego języka)l

znajomość i
kultywacja obyczajów narodul

nie może
naśladować obcych wzorców
kulturowych i obyczajowychl

ŚWIAT
PRZEŻYĆ OSOBISTYCH JAKO TEMAT LITERACKI

W utworach renesansowych
występuje bezpośrednia apostrofa do Boga. Bóg jest dobry,
wszechobecny. Kościół jest znakiem obecności Boga w całej
naturze. Jest nieśmiertelny. Człowiek musi mu dziękować i
czcić go za dobrodziejstwa.

Czego chcesz od nas Panie...

Synonimem Boga jest
wszystko co on stworzył i ciągle tworzy. Świat jest harmonijny
i zgodny tak jak potężny jest Bóg. Obserwując naturę
człowiek stwierdza jej doskonałość czyli doskonałość
Boga. Pieśń ta jest pochwałą harmonijnego świata. Potęga
Boga polega na tym iż Ten stworzył świat. Bóg jest artystą i
doskonałym konstruktorem. Hołd naturze, a przez to Bogu.
Człowiek nie boi się Boga, tylko wyraża wdzięczność za
to co Bóg stworzył.

Modlitwa o deszcz

Człowiek modlący się
do Boga, może oczekiwać spełnienia swoich pragnień.

Psałterz
Dawidów

Jest to przekład
głównych myśli, które zawierają psalmy. Przekład poetycki.
Jest to najdoskonalszy wytwór poezji lirycznej Kochanowskiego.

Rem I am sorry! happy time