Lemur zaprasza
Cyprian Kamil Norwid jako artysta słowa. W czym widzisz wyjątkowość jego poezji w epoce romantyzmu. Cyprian Kamil Norwid, wyrastający w kręgu problematyki podejmowanej przez wielkich romantyków i ukształtowany przez romantyczną wizję świata, starał się rozwiązywać je po swojemu. Tworzył on własną kulturową wizję człowieka i własną interpretację żywotnej problematyki życia narodu. Przeciwstawiał się więc jednostronności polskiej literatury romantycznej, jej ideałom mesjanistycznym, cierpiętniczym, ograniczaniu się niemalże wyłącznie do spraw walki narodowowyzwoleńczej. Miał on świadomość kryzysu i zwrotu dokonującego się w rozwoju literatury polskiej. W przeciwieństwie do szlachecko-ziemiańskiej literatury romantycznej poezja Norwida związana jest z kulturą przemysłowo-miejską. W literaturze polskiej był on pierwszym poetą przeżywającym najsilniej problematykę moralną cywilizacji przemysłowej, był rzecznikiem humanizmu, głosił kult pracy, geniuszu twórczego i męstwa. Cyprian Kamil Norwid stworzył nowoczesną poetykę przemilczeń, oszczędności słowa, aluzji, symbolu, paraboli i ironii. Słowo poetyckie traktował jako wtajemniczenie we wszelką mądrość. Nowatorstwo i oryginalność jego poezji uderza w każdym z wierszy. Ta poezja jest inna, dziwna, chropowata, utrudniona - nawet na tle romantyzmu. Mimo to ma swój specyficzny urok, piękno słów, siłę metafory. O wyjątkowości poezji tego artysty słowa świadczą następujące jej cechy: metafory - mnogość skrótów myślowych, poeta "zagęszcza" znaczenia, uwielbia zwroty dwu- i wieloznaczne, poszukuje przenośni jak najbardziej treściwych. Norwid bardzo dba o wartość słowa - nie ma w jego poezji słów zbędnych. Przeciwnie, jedno słowo niesie nieraz wiele znaczeń. neologizmy i własne znaczenia słów. Gdy nie wystarcza znaczeń i słów już istniejących, poeta tworzy nowe np. dopokąd (zarazem dokąd i po co?). teoria przemilczeń i niedopowiedzeń. Poeta odkrył i wykorzystał fakt, że przemilczenie, pusty wers, wielokropek - także mówią i mówią wiele. Stosuje "wymowne milczenie", sugestie, urwane zdania. Przykładem może być liryk "Jak...". jego poezja bogata jest w scenki, udramatyzowane sytuacje, które poeta relacjonuje i które stają się przedmiotem dyskusji. wymowa rzeczy zwykłych, powszednich, waga szczegółu to ważna cecha poezji Norwida. Kropelka, kwiat, guzik, łza - nabierają mocy, swoją wielkością stwarzają bogatą jedność świata otaczającego człowieka. często stosowana ironia, parabola, aluzja i kontrast, które to techniki oddają prawidła rządzące ludźmi, stosunki panujące w świecie ludzkim. unikanie tematów czysto patriotycznych. Zawartość jego poezji jest ogólnikowa i ponadczasowa. W centrum filozoficznych rozważań znajduje się człowiek i rzeczywistość, która go otacza. Poezja jest zbiorem poszukiwań moralnych, walka ze złem, adresatem jej zaś człowiek aktywny, rozumujący. Trzeba zauważyć, ze "ponadnarodowość" poezji Norwida w na tle romantyzmu jest jej oryginalnym rysem. |