stanislaw_trembecki

Stanisław Trembecki (1739-1812) był uczestnikiem i ozdobą obiadów czwartkowych, z racji
swego wykształcenia i talentu poetyckiego. Publikował swe utwory na łamach
"Zabaw Przyjemnych i Pożytecznych". Będąc szambelanem, a potem sekretarzem
królewskim, miał znakomite rozeznanie w sprawach państwowych i zajmował 
wobec nich postawę rozumnego reformatora. W jego wierszach politycznych 
znajdziemy wiele krytyki pod adresem egoizmu szlacheckiego, życia nad stan
i braku patriotyzmu. W liście do Ignacego Krasickiego pisał:
"Gnuśność, zbytek powszechny, wnętrzne niepokoje,
Brak gdzie trzeba, słuszności, a podłości przemoc,
Wprawiły ziemię polską w tę okropną niemoc".
Na szczególną uwagę w twórczości Trembeckiego zasługują bajki. W Polsce,
przed Stanisławem Trembeckim, bajki pisali m.in. Biernat z Lublina,
Mikołaj Rej, Szymon Szymonowic, a w epoce oświecenia obok Trembeckiego
wymienić należy Adama Naruszewicza, Franciszka Karpińskiego,
Juliana Ursyna Niemcewicza i najznakomitszego z nich, Ignacego Krasickiego.
Ze względu na stopień rozbudowania tekstu bajki, dzielimy je na krótkie,
zwięzłe, tzw. epigramatyczne i dłuższe (bajki - opowiadania), tzw.
narracyjne.
Do bajek narracyjnych należy "Myszka, kot i kogut", napisana "w guście La
Fonteine", jak zaznaczył Trembecki w tytule zbioru swych bajek. Jej
naczelna myśl zawarta jest w końcowych wersach:
"Nie sądź nikogo po minie,
Bo się w sądzeniu poszkapisz". (poszkapisz = omylisz)
Przygoda małej, niedoświadczonej myszki dowodzi, że "pozory mylą", i że
nie wszystko, co robi dobre wrażenie, jest dobre rzeczywiście. Myszka 
z zachwytem opowiada matce o miłym, łagodnym zwierzęciu, które chciała 
z czułością "poiskać", ale przeraziło ją straszne ptaszysko, wrzaskliwe 
i groźne. Znająca świat i życie dorosła mysz wyjaśniła córce, że "ten, co
tak siedział skromnie to kot bestyja", zguba mysiego rodu, a "drugi był to
kogut i groźba jego pusta".
Na uwagę zasługują również dwa poematy Trembeckiego - "Powązki" 
i "Polanka", głównie ze względu na istniejące w nich akcenty humanitarne.